زندگینامه و فهرستنامه مجتبی مینوی/ایرج افشار

مجتبی مینوی در سال 1282 شمسی متولد شد. دوران تحصيلات ابتدائي او در سامره و تهران، تحصيلات متوسطه در دارالفنون و دارالمعلمين مركزي و تحصيلات و مطالعات دانشگاهي و عالي در كنيگز كالج (لندن) و مدرسة مطالعات آسيايي و افريقائي دانشگاه لندن گذشت.

خدمات اداري و تعليماتي مجتبي مينوي عبارت بوده است از: تندنويسي در مجلس شوراي ملي (1305-1307)، رياست كتابخانة ملي (1307)، عضويت دفتر فرهنگي سفارت ايران در لندن (1309) و در پاریس (1313)، رياست تعليمات عالية وزارت فرهنگ (1331-1332)، رايزني فرهنگي سفارت ايران در تركيه (1336-1340)، استادي دانشگاه تهران (1329 تا 1348). عضویت پیوستة فرهنگستان ادب و هنر (از 1352 به بعد)، مسؤولیت علمی بنیاد شاهنامة فردوسی (تا آخر عمر).

فعالیتهای مجتبی مینوی در زمینة ادارة‌ امور فرهنگی عبارت بوده است از: بررسي نسخ خطي كتابخانه‌هاي تركيه و تهية عكس و ميكروفيلم از آنها براي كتابخانة مركزي و مرکز اسناد دانشگاه تهران و كتابخانة ملي، سرپرستي بر استخراج لغات از متون قديم براي تدوين لغتنامة تاريخي فارسي كه تهية آن در مؤسسة انتشارات فرانكلين موردنظر بود (همين كار را مدتی در بنياد فرهنگ ايران ادامه داد)، عضويت در انجمن تاليف و ترجمة دانشگاه تهران و انجمن فلسفه و علوم انساني وابسته به كميسيون ملي يونسكو و شوراي مركزي و دانشگاهها و شوراي عالي سازمان اسناد ملي ایران و كميتة جايزة سلطنتي بهترين كتاب‌سال، و مشاوره در بنياد فرهنگ ايران.

تنظيم فهرست براي نسخ خطي فارسي كتابخانة معروف چستربيتي (در شهر دوبلن ايرلند) از خدمات علمي مهم اوست که در خارج از كشور انجام داده است. او در چند دانشگاه مشهور انگلستان و امریکا تدریس هم کرده است.

مجتبی مینوی در مجامع علمی متعدد مشارکت کرده، از آن جمله است: کنگرة هزارة فردوسی، تهران 1313- جلسات سالانة انجمن ایران، لندن 1324 تا 1331- بررسی فرهنگ اسلامی، پرینستون 1332- سمینار تمدن غرب از نظر مشرق‌زمین، ونیز 1338- سمینار مورخان خاورمیانه، لندن 1338- کنگرة بین‌المللی هنر و معماری ایران، نیویورک ۱۳۳۹- کنگره‌های 23 و 25 و 26 و 27 خاورشناسان در استانبول ۱۳۳۰- مونیخ ۱۳۳۶- مسکو ۱۳۳۹- آن‌ار بور 1336- پاریس 1352- مجلس بحث علمی دربارة رشیدالدین فضل‌الله همدانی، تهران 1348- کنگرة‌ جهانی ایرانشناسان، تهران 1345- کنگرة‌ شیخ‌ طوسی، مشهد 1348- هفت كنگره تحقيقات ايراني، 1349-1354- كنگرة بيهقي، مشهد 1349- کنگره ناصرخسرو، مشهد 1350- کنگره جهانی ابوریحان بیرونی، تهران 1352- ششمین کنگرة هنر و باستانشناسی ایران. اکسفورد 1352.

مینوی روز ششم بهمن 1355 (2535) درگذشت.

پس ازین فهرستی از آثار و نوشته‌های چاپ شدة استاد (که البته هنوز کامل نیست) درج می‌شود.

فهرست آثار و نوشته‌ها

الف- کتابها

1305       کشف دو لوح تاریخی همدان. تحقیق ارنست هرتسفلد. ترجمة‌ مجتبی مینوی. تهران. انجمن آثار ملی (تجدید چاپ 1351).

1306       معلومات تاریخی درباره آثار ملی اصفهان و فارس. خطابة ارنست هرتسفلد. ترجمة مجتبی مینوی. تهران. انجمن آثار ملی (تجدید چاپ 1351)

1307       دیوان ناصرخسرو. تهران. 800 ص. (به تصحیح سید نصرالله تقوی، با مقدمة سید حسن تقی‌زاده و تعلیقات علی‌اکبر دهخدا).

1308       اطلال شهر پارسه (اثر ارنست هرتسفلد). ترجمة مجتبی مینوی. برلن. 24ص+26ص. فرانسه و 35 تصویر.

1310       سیاستنامه (تصحیح عبدالرحیم خلخالی). دو سوم آن به وسیلة مینوی تصحیح‌شده. تهران. 186 ص.

1311       نامة تنسر. تهران. 81 ص.

1312       کشف الواح تاریخی بنای تخت جمشید. بقلم ارنست هرتسفلد. ترجمة مجتبی مینوی. تهران. انجمن آثار ملی. (تجدید چاپ 1351).

1312       نوروزنامه. تهران. 148ص.

1312       مازیار (به انضمام نوشتة صادق هدایت). تهران. 138 ص. (بعد هم چند بار تجدید چاپ شده است)

1313       شاهنامة‌ فردوسی (جلد اول از دورة چاپ کتابفروشی بروخیم). تهران. 520 ص.

1313       همکاری در چاپ «خلاصة‌ شاهنامه» به اهتمام محمدعلی فروغی.

1314       وضع ملت و دولت و دربار در دورة شاهنشاهی ساسانیان، تألیف آرتور کریستن‌سن. ترجمة مجتبی مینوی. تهران. کمیسیون معارف. 307 ص.

1314       ویس و رامین، اثر فخرالدین اسعد گرگانی. تهران. بروخیم. 526 ص.

1321       رساله در امر مالیات از خواجه نصرالدین طوسی، با همکاری ولادیمیر مینورسکی. مندرج در BSOAS (1940). صفحات 41 تا 47.

1328       اقبال لاهوری شاعر پارسی‌گوی پاکستان (بحث در آثار و افکار او). تهران. مجلة یغما. 85 ص.

1329       علامت مصدری (ئیت). تهران. مجلة‌ یغما. 30 ص.

1330       مصنفات افضل‌الدین محمد مرقی‌کاشانی. با همکاری یحیی مهدوی. تهران. دانشگاه تهران. جلد اول. 24+386 ص.

1333       عیون‌الحکمه، (تألیف ابن سینا). تهران. دانشگاه تهران. 33+46 ص.

1335       پانزده گفتار (درباره چند تن از رجال ادب اروپا از اومیروس تا برناردشا). تهران. دانشگاه تهران. 448 ص. (در سال 1346 در 527 صفحه تجدید طبع شده است).

1335       کابوسنامة فرای. انقره (ترکیه). 26 ص.

1335       تحریمة‌القلم (منظومه از سنائی غزنوی). مندرج در فرهنگ ایران زمین. جلد 5 (1337): 5-15.

1336       السعادة و الاسعاد. تألیف ابوالحسن عامری. چاپ عکسی از روی خط مجتبی مینوی. ویسبادن. 24+459 ص.

1337       مصنفات افضل‌الدین محمد مرقی‌کاشانی. با همکاری یحیی مهدوی. تهران. دانشگاه تهران. جلد دوم، یب + 387 ص.

1338       آزادی و آزادفکری (مجموعة‌ مقالات).تهران. 128 ص

1339       The Chester Beatty Library. A Catalogue of the Persian       Manuscripts and Miniatures. Dublin. 1959. 3 vols. و با همکاری       M. Robinson    A. J. Arberry و Edgard Blochet و B. Wilkinson.

1343       ترجمة کلیله و دمنه، انشای ابوالمعالی نصرالله منشی. تهران. دانشگاه تهران. 451 ص. (تجدید چاپ هم شده است.).

1344       اصلاح یا تغییر خط فارسی. تهران. مجلة یغما. 18ص.

1344       سیرت جلال الدین مینکبرنی. تصنیف شهاب‌الدین محمد خرندزی. تهران. بنگاه ترجمه و نشر کتاب. مج + 487 ص.

1344       هفتاد سالگی فرخ. بمناسبت هفتادمین سال ولادت سیدمحمود فرخ. تهران. 424 ص.

1346       فردوسی و شعر او. تهران. انجمن آثار ملی. 246 ص.

1348       یادنامة ایرانی مینورسکی. با همکاری ایرج افشار. تهران. انتشارات دانشگاه تهران. م +205+41+255 ص.

1349       داستانها و قصه‌ها. تهران. خوارزمی. 279 ص. (عمر دوباره. مجموعة‌ گفتارها و نوشته‌های مجتبی مینوی، جلد اول).

1350       تنکسوق‌نامه یا طب اهل ختا. تألیف خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی. تهران. دانشکدة ادبیات دانشگاه تهران. 519 ص. (مجموعة آثار رشیدالدین فضل‌الله همدانی، 2)

1350       وقفنامة ربع‌رشیدی (الوقفیة‌الرشیدیة). با همکاری ایرج افشار. تهران. انجمن آثار ملی. 382 ص. (چاپ عکسی)

1351       نقد حال. تهران. خوارزمی. 550 ص. (عمر دوباره، مجموعة گفتارها و نوشته‌های مجتبی مینوی، جلد دوم)

1352       تاریخ و فرهنگ. تهران. خوارزمی. 554 ص. (عمر دوباره مجموعة‌ گفتارها و نوشته‌های مجتبی مینوی، جلد سوم).

1354       احوال و اقوال شیخ ابوالحسن خرقانی به‌ضمیمة منتخب نورالعلوم. تهران. انجمن آثار ملی. 180 ص.

1354       نامة تنسر. گردآورندة تعلیقات مجتبی مینوی و محمد اسمعیل رضوانی. تهران. خوارزمی. 259 ص.

ب- مقالات

1335ق     افسانه. نامة‌ پارسی. شماره 13. ص 205-206.

1304 ش   مقدمه بر «دامگستران یا انتقام خواهان مزدک» نوشتة صنعتی‌زادة‌ کرمانی. تهران. 142 ص.

1306       مقدمه بر «صلاح‌الدین ایوبی و بنگیان» نوشتة جرجی‌زیدان. ترجمة‌ م. د. تهران. دوجلد.

1306       انتقاد، مقالة‌ طهران یا تهران، آینده.2 :455-459

1306       ترجمة‌ فارسی تفسیر طبری (کتابهای مهم). تقدم. 1: 56-60 و 105-107

1306       گاتها، سرودهای زرتشت [از ابراهیم پورداود]. آینده. 2: 556-557

1307       جشنهای ایرانی (مهرگان). تقدم. 1: 157-164 و 235-241. 277-281.

1313       تعلیم و تربیت در دورة شاهنشاهی ساسانیان [ترجمه از آرتور کریستن‌سن]. تعلیم و تربیت، 4: 15-16

1314       تعلیم و تربیت و معلومات در عصر ساسانیان [ترجمه از آرتور کریستن‌سن]. تعلیم و تربیت. 5: 458-460

1321       ادوارد براون و خدمات او به ایران. روزگار نو. ج 1 ش 2: 8-25

1321       نظامی (حیات، شعر، اخلاق)، روزگار نو. ج1 ش 1: 18-21

1322       روابط و علایق ادبی و فرهنگی که میان اقوام ایران و انگلستان موجود است. [ترجمه از نوشتة س. هللسون]. روزگار نو. ج 2 ش 2:1-7

1323       تخمیس غزلی از حافظ از یکی از معاصرین او. روزگار نو. ج 3 ش 1: 43-44

1323       نسخه‌های قدیم گرشاسپ‌‌نامه. آموزش و پرورش. 569:14-574

1324       شیوة فارسی‌نویسی. سخن. 3: 808-813

1324       کتاب «هزارة‌ فردوسی» و بطلان انتساب «یوسف و زلیخا» به فردوسی. روزگار نو. ج 5 ش 3: 16-36

1324       منشاء نقش شیروخورشید علامت رسمی ایران. Dinshah Irani Memorial Volume. بمبئی.ص.

1325       قصیدة چون و چرا. [از ابوالهیثم جرجانی]. یادگار. ج 2 ش 8 : 9-21

1325       توضیحی در باب قائل‌ قصیدة‌ چون و چرا. یادگار. ج 2 ش 10: 75

1325       نسخه‌های قدیم گرشاسپ‌نامه. آریانا. 4: 724-728

1326       دربارة قصة گربة‌ عابد. سخن. 3: 627-628

1327       بنفشة ملکه. یغما. 1: 304-310

27/1320   پستی و بلندی ملل‌ از چیست. یغما. 1: 407-412 و 4: 49-57 و 145-151

1327       پوشیدن روی یا نپوشیدن روی. ای زنان بکوشید تا چادر حقارت نپوشید. یغما. 1: 155-160 و 205-211

1327       سفر شاه به انگلستان. یغما. 1: 218-220

1327       عزلت و عودت یا هجرت و رجعت. یغما. 1: 249-255

1327       عمر دوباره. یغما. 1: 8-13

1327       کتابخانه‌های عمومی بلدی در لندن. یغما. 1: 54-58

1327       ماهی وال یا بال. یغما. 1: 452-456

1328       بجادو برف و سرما پدید کردن. یغما. 2: 140

1328       ترجمة تفسیر طبری. یغما. 2: 225-230

1328       چگونة بیوه زن پارسا تسلی یافت؟ یغما. 2: 100-104

1328       درشکه‌چی. یغما. 2: 524-527

1327       دوستی. یغما. 2: 456

1328       سلطنت یوسفی ترکش‌دوز. یغما. 2: 310-314

1328       طرح کم‌خرج. یغما. 2: 562-567

1328       کتاب شرح تعرف. یغما. 2: 405-413

1328       مار زخم‌خورده. یغما.2: 457-461 (اقتباس از فرج بعدالشدهًْ)

1328       هدایای هیمکف. یغما. 2: 17-21

1328       همزاد زنم. یغما. 2: 369-373

1329       شهر کتاب‌خانه‌ها. یغما. 3: 305-310

1329       شیوة فارسی‌نویسی، یغما. 3: 353-359 و 401-407 و 449-455

1329       علی جنگی. یغما. 3: 120-128

1329       مصیبت (از داستانهای چخوف). یغما. 3: 49-54

1329       مهمان دانشمند ما. یغما.3: 17-21 (دربارة‌ والتر هنینگ)

1329       نامه‌ای از سنائی به خیام. یغما. 3: 209-215

1329       هدیهًْ‌المتعلمین در طب. یغما. 3: 497-510

31/1330   الجنون فنون (جنون حذف کردن، وجه تسمیه‌سازی و اشتقاق‌سازی‌ـ کشف و اختراع). یغما. 4: 289-294 و 385-396 و 5: 145-151

1331       آزادی مطبوعات. یغما. 5: 481-486

1331       به یاد علامة اقبال. یغما. 5: 79-80

1331       تسامح. یغما. 5: 385-390 و 390 و 433-438

1331       تقویم و تاریخ در ایران قدیم [تألیف ذبیح بهروز]. یغما. 5: 563-566

1331       دکتر جمیل سعدی. یغما. 5: 97-104

1331       زبان فارسی. سخن. 4: 168-172 و 261-264 و 353-357

1331       زنی که شوهرش را ترک کرد (از داستانهای چخوف). یغما. 5: 346-348

1331       قصة فاوست. یغما. 5: 530-534

1331       نمایش ایرانیان تصنیف آیسخیلوس. یغما. 5: 252-256 و 298-702

1331       هرمزدنامه [تألیف ابراهیم پورداود]. یغما. 5: 561-563

1332       آزادی و رشد اجتماعی مستلزم یکدیگرند. یغما. 6: 385-391 و 425-432

1332       احقاق حق یک بچه. یغما. 6: 12-17

1332       اولین کاروان معرفت. یغما. 6: 181-185 و 232-237 و 274-278 و 313-318 و 351-353

1332       تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی [تألیف ذبیح‌الله صفا]. سخن. 4: 583-584.

1332       تبلیغ یا تربیت؟ یغما. 6: 49-54

1332       زندگانی شاه عباس اول [تألیف نصرالله فلسفی]. سخن 4: 580-582

1332       شد یا شد. سخن. 5: 185-187

1333       آزادی مدنی. یغما. 7: 1- و 49-56 و 97-104 و 145-153و 193-198

1333       بریتیش میوزیم. یغما. 7: 34-41 و 87-96

1333       تصحیحات بر «راحة‌الصدور و آیة‌السرور» تألیف محمدبن علی راوندی، به سعی و تصحیح محمد اقبال (که از روی چاپ اوقاف گیب چاپ عکسی شده). تهران. (پنج صفحه مقدمه).

1333       حذف همزة ابن.سخن. 5: 563-564

1333       حواشی یادداشتهای قزوینی بر جلد اول. جلد دوم. ص 213-228

1333       خنیاگر یا حوسیان. یغما. 7: 638

1333       دربارة‌ کتاب فرج بعد از شدت. یغما. 7: 303-306

1333       دونامة تاریخی از میرزا ابوالقاسم قائم‌مقام. یغما. 7: 437-447 و485-490

1333       مآخذ قصص و تمثیلات مثنوی [تألیف بدیع‌الزمان فروزانفر]. سخن. 5: 20-7237

1333       ملازمة علم و دموکراسی [از برتراند راسل]. یغما. 7: 338-344 و 386-392

1333       ویس و رامین. سخن. 6: 13-21 و 169-137

1333       یکی از فارسیات ابونواس. مجلة دانشکدة ادبیات [تهران] ج 1 ش 1: 62-77

1334       اجتماع کواکب در سال 582. مجلة دانشکده ادبیات [تهران] ج 2 ش 16:4-53

1334       پیدایش و نمو مذهب شیعه‌. یغما. 8: 350-355

1334       ترجمة علوم چینی به فارسی در قرن هشتم هجری. مجلة‌ دانشکدة‌ ادبیات [تهران]. ج 3 ش 1: 1-26

1334       توضیحات و اضافات و تصحیحات بر «یادداشتهای قزوینی». جلد دوم. تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ص 214-221

1334       توقیعات کسری انوشروان. چاپ حسین نخجوانی. تبریز 1334 (مقدمه بر آن)

1334       حکایت با نتیجه. یغما. 8: 311-314

1334       خوارج. یغما. 8: 254-258

1334       دشمنایگی (بحث لغوی). یغما. 8: 177-180

1334       عبرت تاریخ. یغما. 8: 145-153 و 193-203

1334       فتح مصر به دست کمبوجیا. یغما. 8: 103-109

1334       کتاب طبقات صوفیة انصاری. یغما. 8: 135-137

1334       قران کواکب در سال 582. یغما. 8: 83-86

1334       موش و گربة مجلسی. یغما. 8: 49-55

1334       هفت پیکر نظامی. یغما. 8: 433-438 و 481-481

1334       یکی از فارسیات ابونواس. A           Armagan, Symbolae in Honorema Zeki Velidi Togan. استانبول 55-1950. ص 437-450

1335       الاهه (الههًْ) هم اصیل است و هم درست است. یغما. 9: 38-404

1335       از خزاین ترکیه.   مجلة‌ دانشکدة‌ ادبیات [تهران]. ج 4 ش 2: 42-75 و ش 3: 53-89 (مجموعة رسائل ترمذی، باباطاهر، خردنامه، عمر خیام، رسائل حکمت و اخلاق، و شرح‌حال ابوالحسن عامری)

1335       اصرار بسیار مایة افساد می‌شود. یغما. 9: 439-443

1335       قصة زنی از اهل باث. یغما. 9: 341-347

1335       کابوسنامة فرای، یغما. 9: 449-465 و 481-495

1335       یوبه (تحقیق دربارة یک لغت). یغما. 9: 530-537

1336       تحریمة‌القلم [سنائی]. فرهنگ ایران زمین. 5: 5-15

1336       تقی‌زاده. یغما. 10: 529-545 (تجدید چاپ در «یادنامة‌ تقی‌زاده»). تهران. 1349

1336       داستان جمشید و خورشید سلمان ساوجی. سخن. 8: 11-17

1336       داستان کلیله‌ودمنة‌ رودکی. فرهنگ ایران زمین. 5: 265-278

1336       داستان گل و هرمز از شیخ عطار. سخن. 8: 643-654

1336       دربارة‌ بیتی از کلیله و دمنه. یغما. 10: 336

1336       دستور زبان فارسی. یغما. 10: 433-446

1336       زندگانی بشری. یغما. 10: 145-152 و 193-199 و 241-250 و 11: 49-56 و 97-102

1336       شیر و عقاب. یغما. 10: 293-299

1336       عکسبرداری از نسخه‌های خطی عربی و فارسی. آموزش و پرورش. 26: 571-572

1336       قصة موش و گربة منظوم. یغما. 10: 401-416 و 485-488

1336       کتابی از مأمون خلیفه (اختصار کلیله و دمنة عربی). یغما. 10: 337-345

1336       یادداشت دربارة چند نسخة خطی که فیلم آنها برای دانشگاه تهیه شده است. مجلة‌ دانشکدة ادبیات [تهران]. ج 5 ش 1/2: 49-53

1337       بنی آدم اعضای یکدیگرند. یغما. 11: 45-46

1337       تحقیقاتی دربارة کلیات سعدی. یغما. 11: 385-391

1337       توضیحات و اضافات و اصلاحات بر یادداشتهای قزوینی جلد سوم. جلد چهارم. تهران. انتشارات دانشگاه تهران. ص 279-287

1337       شعر حریری دربارة مسعود سعد. مجلة‌ دانشکدة‌ ادبیات [تهران] ج 5 ش 4: 10-11

1337       یادداشتی دربارة نسخة‌ کتاب سمک عیار. سخن. 9: 333-336

1338       جامه‌ای قهوه‌ای پوشیده‌ای (بحثی در باب رسم‌الخط فارسی). سخن. 10: 805-807

1338       چگونه باید نوشت و شیوة خط فارسی. سخن. 10: 699-708

1338       خاک پای سگ معشوق (دربارة اشعار جامی). یغما. 12: 511-516

1338       فارسی مقدم بر همه چیز. اطلاعات. شمارة 9946 (6 تیر)

1338       نقد متن مثنوی. یغما. 12: 157-165 و 199-206 و 263-269 (و توضیحی چند) 270-272

1338       یادداشتهایی از یک گردش [در ترکیه]. یغما. 12: 343-350

1339       اخلاق محتشمی [اثر نصیرالدین طوسی به تصحیح محمدتقی دانش‌پژوه]. راهنمای کتاب. 3: 730-732

1339       از خزائن ترکیه. مجلة‌ دانشکدة ادبیات [تهران]. ج 7 ش 3: 65-81

1339       توضیحات و اضافات و اصلاحات بر یادداشتهای قزویني، جلد چهارم. جلد پنجم. تهران. انتشارات دانشگاه تهران. ص 315-325

1339       جامع‌التواریخ. مجلة‌ دانشکدة‌ ادبیات [تهران]. ج 7 ش4: 1-51

1339       خدمتگزار و قانونگذار. راهنمای کتاب. 13:3-16

1339       رفتم، من رفتم. راهنمای کتاب. 3: 616-619

1339       گناه ذال چیست؟ راهنمای کتاب. 3: 503-507

1340       رساله‌ای در باب اوزان شعر عربی و فارسی [از رشید وطواط]. مجلة دانشکدة ادبیات [تهران]. ج 9 ش 3: 23-34

1340       ناگه شنوی خبر که آن جام شکست. یغما. 14: 14-15 (دربارة وفات حسن عالی یوجل)

1340       دیباچه بر «تاریخ غررالسیر»‌المعروف بکتاب غرر اخبار ملوک‌الفرس وسیرهم، لابی منصور ثعالبی. تهران. کتابفروشی اسدی. 1341

1341       مکتوبی از مجتبی مینوی به عباس اقبال [دربارة ابن مقفع]. یغما. 15: 369-378

1342       بنی‌آدم اعضای یکدیگرند. یغما. 16: 95-96

1342       خیامهای ساختگی. راهنمای کتاب. 6: 236-240

1342       دانش‌اندوزی یا خیال‌پردازی. یغما. 15: 241-252و 289-299

1342       دیباچه [برتزوکات تیموری] تهران. اسدی. ص 3-80

1342       زبان فارسی. سخن. 14: 3-9؛ آموزش و پرورش. ج 33 ش 5: 4-9

3/1342     شرح زندگی من [تألیف عبدالله مستوفی]. راهنمای کتاب. 6: 22-26 و 296-200

1342       نمایشنامة کلیله و دمنه [از علی‌رضا امیرمعز]. راهنمای کتاب. 6: 667-670

1343       [پاسخ هفت سؤال]. یغما. 18: 89-93

1343       سه حکیم مسلمان [تألیف سیدحسین نصر]. راهنمای کتاب. 7: 124-126

1343       نورالدين منشي. وحيد. ج 2 شماره 9: 15-24

1344       الابنیة‌ در مفردات طب. مقدمه بر چاپ عکسی الابنیهًْ عن حقائق الادویه تألیف ابومنصور علی‌هروی. تهران. بنیاد فرهنگ ایران. 4 صفحه.

1344       ابوالعباس ایرانشهری. مجلة‌ دانشکدة ادبیات مشهد. ج 1: 133-139

1344       استخراج لغت. نشریة فرهنگ خراسان. ج 5 ش 11 و 12: 4-9

1344       تفسیر قرآن از مفسری مجهول. مقدمه بر چاپ عکسی «تفسیر پاک». تهران. بنیاد فرهنگ ایران. 4 صفحه.

1344       مختصری دربارة احوال و آثار نجم‌الدین رازی. مقدمه بر رسالة عشق و عقل شیخ نجم‌الدین رازی. تصحیح تقی‌ تفضلی. تهران. بنگاه ترجمه و نشر کتاب. 1345.ص 21-34

1344       معرفی کتاب سیرت جلال‌الدین منکبرنی. وحید. ج 2 ش 10: 17-24

1344       من آن کسم که… (از مباحث نحو فارسی). هفتاد سالگی فرخ. تهران. ص 184-193

1345       [جواب به مجلة‌ خواندنیها]. سال 37 شمارة‌ 4 و مندرج در «زیر این هفت آسمان» تألیف محمدابراهیم باستانی پاریزی. تهران. 2535. ص 288-292

1345       اگرچه، با آنکه، هر چند (از مباحث نحو فارسی)، مجلة دانشکدة ادبیات [تهران]. ج 13 ش 4: 30-55

1345       تاریخ بلعمی. مقدمه بر چاپ عکسی «ترجمة تاریخ طبری». تهران. بنیاد فرهنگ ایران. دو صفحه.

1345       تصحیحات، استدراکات، تعلیقات بر «عجائب‌المخلوقات و غرائب الموجودات» تألیف محمدبن ‌محمود طوسی به اهتمام منوچهر ستوده. تهران. بنگاه ترجمه و نشر کتاب. 690-711

1345       خطابه [دربارة ولادیمیر مینورسکی]. یغما. 19: 99-105؛ راهنمای کتاب. 9: 9-15

1345       در پیش گرفتن تدابیری جهت جمع‌آوری مواد از برای یک تاریخ. راهنمای کتاب. 9: 228-229؛ وحید. 3: 821-822؛ بررسیهای تاریخی. ج 1 ش 3: 187-190؛ مهر. 12: 484-485

1345       قبالة فارسی از قرن ششم، فرهنگ ایران زمین. 14: 287-288

1345       مقدمه بر چاپ عکسی‌ «تفسیر قرآن کریم» تألیف ابوبکر عتیق سورآبادی. تهران. بنیاد فرهنگ ایران. دو صفحه.

1346       معرفی چند کتاب. یغما. 20: 405-406

1346       مقام زبان و ادبیات در ملیت. راهنمای کتاب. 10: 441-451

1347       [مقدمه بر بوستان تصحیح رستم‌علی [یف] تهران. ص 8-9

1347       نامة استاد مینوی [دربارة استاد مسعود فرزاد] یغما. 21: 74-83

1348       اسلام از دریچة چشم مسیحیان. محمد خاتم پیامبران. تهران. حسینیة ارشاد. ص 169-262

1348       در رثای مینورسکی. یادنامة ایرانی مینورسکی.به کوشش مجتبی مینوی و ایرج افشار. تهران. 1348.ص و-م.

1348       [سخنانی در مجلس بحث دربارة کتاب]. راهنمای کتاب. 12: 635-637

1348       ملا قطب شیرازی. یادنامة مینورسکی. ص 165-205

1348       نامة استاد مینوی. یغما. 21: 74-83 (دربارة مسعود فرزاد).

1349       بشخشم یا بچخشم. راهنمای کتاب. 13: 691-694

1349       تقی‌زاده. یادنامة تقی‌زاده. بکوشش حبب‌ یغمائی. تهران. انجمن آثار ملی. 1349. ص 83-102

1349       غزالی‌ طوسی. مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی مشهد.6: 269-294

1349       فردوسی و مقام او. نشریة انجمن فرهنگ ایران باستان. ج 8 ش 1: 1-31؛ نیز در «یادنامة فردوسی». ص 110-137

1349       مکاتبات ادبی [بهار و مجتبی مینوی به اهتمام محمد گلبن]. یغما. 23: 9-15 و 137-142

1349       یاد یار درگذشته. راهنمای کتاب. 13: 687-690 و 1/690-32/690 (دربارة سید حسن تقی‌زاده)

1349       حاجی‌آقا (معرفی و انتقاد کتاب صادق هدایت).گردآوری محمد کتیرائی. تهران. ص 361-368

1350       ترک و تازیک در عصر بیهقی. یادنامة ابوالفضل بیهقی. مشهد. ص 713-726

1350       تنکسوق‌نامه. مجموعة خطابه‌های تحقیقی دربارة رشیدالدین فضل‌الله. تهران. ص 307-317

1350       سخنان مینوی دربارة فروغی. راهنمای کتاب. 14: 674-685

1350       سیدمحمد فرزان. جرعه‌ای از زلال. تألیف محمد دامادی. تهران. ص 160-164

1350       برزویة حکیم و رودکی شاعر و نشو و نمای زبان فارسی. مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی مشهد. 7: 725-747

1351       باطنیة اسماعیلیه. نشریة دانشکدة الهیات ومعارف اسلامی مشهد.ش 3: 1-40

1351       در رثای محمد فرزان. راهنمای کتاب. 15: 331-334

1351       محمد قزوینی، راهنمای کتاب. 15: 337-341

1351       دانش و آزادگی و دین و مروت. راهنمای کتاب. 15: 403-404

1351       فردوسی ساختگی و جنون اصلاح اشعار قدما. مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی تهران. ج 19 ش 3/4: 1-18

1351       ناصرخسرو. مجلة‌ دانشکدة ادبیات و علوم انسانی مشهد. 8: 372-304

1351       اهتمام در تهیة متن صحیح شاهنامه و چاپ آن. سیمرغ. ش 1: 3-7

1351       دهقانان. سیمرغ. ش 1: 8-13

1351       یادداشتی بر «بخشی از تفسیر کهن». تصحیح محمد روشن. تهران. بنیاد فرهنگ ایران.

1351       یادداشت بر شیوة رسم‌الخط فارسی. دانشکدة‌ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران (جزوه)

1352       شعرای معاصر ایران. راهنمای کتاب.16: 16-20

1352       گفتگو [با] مجتبی مینوی: پژوهشگر ستیهنده. کتاب امروز. شمارة 5: 2-19

1352       [مقدمه بر «دربارة رباعیات خیام»] تألیف حسن دانشفر. تهران. ص 9-12

1352       زبان فصیح و گویشهای محلی. سخن. 23: 3-5

1353       داستان رستم و سهراب. راهنمای کتاب. 17: 2-19

1353       جواب به اسلام‌کاظمیه. سخن. 23: 546-547

1353       لزوم اهتمام در چاپ کردن کتب مولانا. راهنمای کتاب. 17: 681-692

1353       رسالة صاحبیه [از سعدی] مجلة‌ دانشکدة ادبیات و علوم انسانی مشهد. 10: 25-65

1354       [مقدمه بر] داستان فرود از شاهنامة‌ فردوسی. مصحح محمد روشن. تهران.

1354       تاریخ به چه درد می‌خورد؟ مجلة‌ دانشکدة ادبیات و علوم انسانی. [تهران] ج 22 ش 1: 38-46

1354       کاربرد شعر در فرهنگ اجتماعی ایران. روزنامة رستاخیز. شمارة 114 و 115 (23 و 24 شهریور)

1354       تدریس زبان فارسی در دانشگاهها. گزارش نخستین مجلس علمی انجمن استادان   زبان و ادبیات فارسی. تهران. 38-44

1354       دربارة ترجمة به فارسی.جشن‌نامة محمد پروین گنابادی. به اهتمام محسن ابوالقاسمی و محمد روشن. تهران. ص 421-442

1354       احمدبن‌الطیب السرخسی فیلسوف ایرانی. جاویدان خرد. ج 1 ش 27 : 22-34

1354       داستانهای حماسی ایران در مآخذی غیر از شاهنامه. سیمرغ. ش 2:9-25

1354       مدینة فاضلة فارابی. نشریة‌ دانشکدة ادبیات و علوم انسانی تبریز. ش 27: 22-34

1354       غزلیات شمس تبریزی [نامه]. راهنمای کتاب. 18: 168-169

1354       داستان خر. راهنمای کتاب. 18: 636-640

1354       فردوسی به گردن ما حق بزرگ دارد.«فردوسی و ادبیات حماسی». تهران. سروش. ص 165-170

2535       ادبیات و مردم. روزنامة‌ رستاخیز. شمارة 541 (پنجشنبة 21 بهمن) ص 18

ج- کتابها و مقاله‌ها به زبان انگلیسی

1937      Note on Mafarrukhi’s. Bulletin of the American Institute for Iranian Art and Archaeology. 5, pp-27-8

1937      Notes on the Rab’-I Rashidi. Bulletin of the American Institute for Iranian Art and Archaeology. 5, pp. 247-254.

1937      Parsian quatrain on a dyed slik. Bulletin of the American Institute for Iranian Art and Archaeology. 5. pp 171

1937      The So-Called Badi Script. Bulletin of The American Institute for Iranian Art and Archaeology. 5.pp. 143-148

1938      Note on Nizam-al- Mulk as a patron of building. Bulletin of the American Inst. Itute for Iranian Art and Archaeology. 5. pp 244-46

1939      Calligraphy An outline Survey of Persian Art. History II, pp. 1707-42. با همکاری Ph. Ackerman (1940-42)

1940    Nasir – al – din Tusi on Finance. BSOAS. 10 pp. 755-87

با همکاری ولادیمیر مینورسکی

1942    A note on Persian grammar. IRAS.pp. 41-47

1949    Mirza Muhammad Khan Qazvini. BSOAS. 13 pp.547-550

1950    Summary of Aqai Minovi’s Lecture on Sufism. Journal of Iran Society. I: pp. 32-34

1957    The Abriged version of the Kallila – wa- Dimna by al- Ma’mun the Caliph. 24 Int. Congress of Orientalists 1957, pp. 316-318

1992    The Persian historian Bayhaqi. Historian of The Middle East. Ed by. B. Lewis and P. M. Holt London 1962. pp. 138-140

1971    Introduction to Kitab- al Fihrist of an – Nadim. Kitab al – Fihrist Ed. by Reza Tajaddod. Tehran pp. 1-6

 

زیر چاپ

البلغه، با همکاری فیروز حریرچی

اخلاق ناصری، با همکاری علیرضا حیدری

وقفنامة ربع رشیدی، با همکاری ایرج افشار (چاپ انتقادی حروفی)