شب ابن‌یزدانیار همدانی
هفتصد و سی و ششمین شب از شبهای بخارا
به مناسبت انتشار کتاب روضه المریدین، نوشته ابن‌یزدانیار همدانی که با تصحیح و تحقیق نصرالله پورجوادی و محمد سوری در انتشارات فرهنگ معاصر به چاپ رسیده است، مجله بخارا شبی را در ساعت پنج عصر یکشنبه بیستم اسفند ۱۴۰۲ در تالار «خانه اندیشمندان علوم انسانی» برگزار می‌کند.
در شب ابن‌یزدانیار همدانی نصراللّٰه پورجوادی، محمد سوری، علی حیدری یساولی و سعید کریمی درباره وجوه گوناگون زندگی و آثار ابن‌یزدانیار همدانی و تصوف همدان سخنرانی می‌کنند.
تصوف همدان تا چندی پیش تنها با عین‌القضات همدانی شناخته می‌شد، اما اکنون با آگاهی‌های تازه‌ای که از صوفیان همدان و آثار خطی آنها به دست آمده است می‌توان تصویر روشن‌تر و باشکوه‌تری از آن ارائه کرد. برای نمونه، در سال‌های اخیر آقای دکتر نصراللّٰه پورجوادی در کتاب «باباطاهر: شرح احوال و نگاهی به آثار ابومحمد طاهر جَصّاص همدانی» تصویر دقیقی از باباطاهر ارائه کرد و او را از شخصیتی نیمه‌افسانه‌ای به شخصیتی کاملاً تاریخی تبدیل کرد. این کتاب در «شب بابا طاهر» از سلسله شبهای بخارا که در روز شنبه ۹ خرداد ۱۳۹۴ برگزار گردید معرفی شد.
یکی دیگر از صوفیان بزرگ همدان ابوجعفر محمد بن حسین سعیدی قاضی معروف به «ابن‌یزدانیار همدانی» است که امشب برای بزرگداشت نام او در اینجا گرد آمده‌ایم. او در سال ۳۸۰ در روستای فورجردِ همدان به دنیا آمد و پس از تعلیم دینی و صوفیانه در همدان و دیگر شهرهای منطقۀ جبال، مانند دینور و قزوین و بروجرد و ری، در اواخر عمر به روستای خود برگشت و به دستگیری از سالکان پرداخت و سرانجام در ۲۱ جمادی‌الاول سال ۴۷۲ همانجا از دنیا رفت و آرامگاهش تا مدت‌ها زیارت می‌شد. وی در تصوف عمدتاً از محضر ابن‌فَنجُویه دینوری و ابن‌فَضالۀ نیشابوری و به‌ویژه بابا جعفر ابهری کسب فیض کرده بود. از شاگردان او می‌توان ابن‌قَیسَرانی و شیرویۀ دیلمی را نام برد. ابن‌یزدانیار حلقۀ وصل میان مشایخ قدیم و مشایخ بعدی همدان است. از ابن‌یزدانیار همدانی کتابی باقی مانده است با عنوان روضه المُریدین.
کتاب روضه المُریدین که برای نخستین بار بر اساس چندین نسخۀ خطی منتشر شده است ـ در کنار آثار مشهوری همچون کتابِ لُمَع نوشتۀ ابونصر سَرّاج طوسی و کتابِ تَعَرُّف نوشتۀ ابوبکر گُل‌آبادی بخاری و رسالۀ قشیریه نوشتۀ ابوالقاسم قشیری ـ یکی از کتاب‌های جامع صوفیه به شمار می‌رود. جامعیت این کتاب‌ها از این جهت است که مسائل مختلف تصوف در سده‌های نخستین، مانند آداب عبادت و معاشرت و احوال و مقامات و سماع و ذکر مشایخ، در آنها مطرح شده است. بیشتر کتاب‌های جامع نوشتۀ مشایخ خراسان است. کتاب روضه المُریدین هم از این جهت که کتابی جامع است اهمیت دارد و هم از این جهت که بیرون از خراسان در همدان تألیف شده است.
خانه اندیشمندان علوم انسانی، خیابان نجات‌اللهی (ویلا)، چهارراه ورشو، تالار فردوسی