دیدار و گفتگو با دکتر احمد هاشمی
دیدار و گفتگو با دکتر احمد هاشمی
یکصد و پنجاهمین جلسه از سلسله نشست های صبح پنجشنبه مجله بخارا اختصاص یافته است به دیدار و گفتگو با دکتر احمد هاشمی که با حضور استاد مصطفی ملکیان و دکتر سعید عدالت نژاد در ساعت نه صبح پنجشنبه پنجم اردیبهشت در خانه گفتمان شهر (وارطان) برگزار می شود. این نشست از جمله به مناسبت انتشار کتاب ” برداشت های رقیب از ازادی در ایران مدرن : روایتی از تاریخ فکری انقلاب مشروطه ” است که به زبان انگلیسی ازسوی انتشارات راتلجز بقلم دکتر احمد هاشمی عرضه شده است.
دکتر احمد هاشمی پژوهشگر فلسفه سیاسی و تاریخ فکری است. او دارای دکترای تاریخ فکری از دانشگاه آکسفورد و پژوهشگر بنیاد دایره‌المعارف اسلامی است. حاصل ۱۸ سال همکاری او با بنیاد دایره‌المعارف نگارش مقالاتی در حوزه‌ی مفاهیم جدید، آموزش و انتقال علوم از آن جمله «نهضت ترجمه»، «ترجمه‌ی فارسی در دوره معاصر»، «دولت»، «رسانه»، «روشنفکری در ایران» و «سکولاریسم» است. نظریه نویسنده در کتاب ” برداشت های رقیب از ازادی در ……..” اینستکه :
از اوایل قرن سیزدهم هجری قمری/ نوزدهم به این سو ایده‌ی آزادی در مرکز جهان‌نگری سیاسی ایرانیان قرار گرفت و در بسیج حرکت‌های سیاسی‌اجتماعی نقش عمده‌ای یافت. تا پیش از آشنایی ایرانیان با تجدد اروپایی، ایده‌ی عدالت محور اندیشه‌ی سیاسی در ایران بود. در سراسر تاریخ فکری ایران پیشامدرن، غالباً عدالت ارزش مشترکی است که هیچ کس حاضر به اظهار مخالفت با آن نبوده است. ظالم‌ترین شاهان نیز خود را متصف به ملکه‌ی عدل معرفی می‌کردند، چرا که به باور همگان فره ایزدی فقط در وجود حاکم عادل ظهور می‌یافت. عدالت در این سنت چونان مفهوم دربردارنده‌ی همه‌ی فضیلت‌ها تعریف می‌شد. حتی بخشی از محتوای آن ارزشی که به آزادگی معروف بود و می تواند صورتی از آزادی تلقی شود، در ذیل ایده‌ی عدالت گنجانده می‌شد. در عوض لفظ آزادی اغلب به‌معنای هرج‌ومرج فهمیده می‌شد و سنتاً چونان ارزشی کم‌اهمیت‌تر و گاه در تزاحم با دیگر ارزش‌های اجتماعی و اخلاقی انگاشته می‌شد.
چه شد که از دو قرن پیش به این سو آزادی در اندیشه‌ی ایرانیان اهمیتی تازه یافت و اندک‌اندک هم‌چون عدالت مفهوم جامع بسیاری از ارزش‌های اجتماعی تلقی شد، آن‌چنان که به‌ویژه، در جنبش مشروطیت مفهوم آزادی گاه با عدالت و مساوات هم‌معنا معرفی می‌شد و گاه با مشروطه و قانون؟ کدام رویدادها موقعیت تاریخی و افق معنایی جدیدی فراهم آورد که در آن پرسش از آزادی ضرورت طرح یافت؟ در چنین موقعیت تاریخی‌ای چه پرسش‌هایی درباره‌ی آزادی مطرح شد و چه پرسش‌هایی مجال طرح نیافت؟ ایده آزادی چگونه در حیات سیاسی-اجتماعی ایران جدید به کار بسته شد؟ چرا با گذشت دو قرن از شروع بازاندیشی در ایده‌ی آزادی در ایران هنوز پرسش‌های مهمی درباره‌ی آن مایه جدل باقی‌مانده و جنبه‌های نپرسیده و نیندیشیده‌ای از این موضوع در انتظار پرسیده شدن و اندیشیده شدن مانده است؟
هدف کتاب برداشت‌های رقیب از آزادی در ایران مدرن پاسخگویی به پرسش‌هایی از این دست است.
خانه گفتمان شهر (وارطان ). میدان فلسطین. خیابان طالقانی. طالقانی جنوبی. پلاک ۵۱۴