تو رودکی را ای ماهرو کنون بینی/ دکتر سیروس شمیسا

تو رودکى را اى ماهرو کنون بینى[۱]

براى شصت سالگى خودم‏

 خوش آن زمان که مرا زاد و بود گیلان بود

و گیل و گیلان چشم و چراغ ایران بود

 به خانه‏یى که پدر اوستاد استادان‏

عزیز مامک من مهتر دبستان بود

 چه خانه‏یى که در آن گوشه گوشه بود کتاب‏

به باغ غنچه و اشکوفه‏هاى الوان بود

 ز گونه گونه تفاسیر و جُنگ و قصه و شعر

کتابخانه مگو دژ نپشت ساسان بود

 حسد نبود و لئامت نبود و بُخل نبود

ادب، کرامت، داد و دهش فراوان بود

 بلى مجادله با این و آن به حکمت بود

چنان که موعظت از قول و فعل یزدان بود

 پدر که از بر تازى و پارسى مى‏خواند

و بر سریش اقاویل از فرنگان بود

 چو از مناعت و آزادگى سخن مى‏راند

پدر نبود تو گویى که سعد سلمان بود

 و مام تا که نیابیم نکته‏هاى حقیر

ز خرج خانه سخن با پدر به لارژان بود[۲]

حیاط مدرسه پر بود از ترانه مهر

و هر معلم بر خیل مردگان جان بود

 بسا شبا که نسیم بهار بود و سکوت‏

مگر که نغمه مرغى ز طرف بستان بود

 در آن شبان فرح‏بخش کورسوى چراغ‏

ترنّم تَر باران به سقف سامان بود

 سخن ز جنگل و از غیرت و وطن مى‏رفت‏

فسانه شب تاریک «باز باران» بود:

 اگر نبود ز جنگل نهیب آزادى‏

هنوز مملکت جم به چنگ دیوان بود

 اگر نبود سلیمان معین این فرهنگ‏[۳]

هنوز منطق مُغ زیر میغ پنهان بود

اگر که عارف و عشقى و فرخى رفتند

بهار ماند اگر چه زمان زمستان بود

 از او قوام پذیرفت نظم و نثر درى‏

مشاطه بود و زلف ادب پریشان بود

 به غیر سرو کس آزادگى نیارستى‏

زمانه‏یى که زمین و زمان هراسان بود

 دریده بود حیا و بریده بود امید

کمال نهمت شاعر به قرصکى نان بود

 شب سیاه و زمستان و باد و توفان بود

امید رستم دستان و بیم اکوان بود

 حدیث شیده و کیخسرو و فرود از اسب‏

پشنگ چون شد، دیگر که جز قراخان بود؟

 بسا شبا که به گرد چراغ در ایوان‏

دلم به قصّه مام و سرم به دامان بود:

 تجدد اول زى مرز گیلکان آمد

از آن میانه یکى هم حقوق نسوان بود.

 به خردى اندر بس شعر داشتم از بر

که خود مرا به صباوت یکى دو دیوان بود

 مرا مشاعره با مهتران و پیران بود

مرا مکابره با کهتران و اقران بود

 اگر معلم کُتّاب نثر من نسزید

مرا مشافهه با بیهقى و مُشکان بود

 ز دیوها که به خردى ز من هزیمت شد

به غیر آز به دیوان، ستنبه نسیان بود

 ز شعرها که مرا نقش فى الحجر گشته است‏

یکى قصیده آن شاعر خراسان بود

 ز بیت‏ها که مرا هیچگه نرفت از یاد

«مرا بسود و فرو ریخت هر چه دندان بود»

 هزار سال از این بیت بى بدیل گذشت‏

نبود بیت همانا بدیل قرآن بود

 «کنون زمانه دگر گشت من دگر گشتم‏

عصا بیار که وقت عصا و انبان بود»

    اردیبهشت ۱۳۸۷