دربارۀ شاخه های شوق( جشن نامه خرمشاهی) محمد گلبن
شاخههاى شوق
يادگارنامه بهاءالدين خرمشاهى
بكوشش على دهباشى
دو مجلد، ناشر، نشر قطره و شهاب، تهران، جلد اول 1136 صفحه جلد دوم 1100 صفحه
اندازه وزيرى، چاپ اعلا
در ميان مجموعههاى يادگارنامهها، يادنامهها، بزرگداشتنامهها، يادوارهها، ناموارهها (و…) كه نگارنده ديدهام و با همكارى دوست ديرينهام آقاى احمد شكيبآذر فهرست توصيفى آنها را فراهم آوردهايم بايد به نظر خوانندگان ارجمند برسانم كه اين يادگارنامه يكى از بهترين يادگارنامههايى است كه ديدهام. نگارنده با استاد ارجمند آقاى بهاءالدين خرمشاهى هيچگونه آشنايى ندارم و جناب خرمشاهى هم مسلم مرا نمىشناسد. من اين استاد گرامى را از روى آثار بسيارش مىشناسم و آرزو مىكنم كه فرهنگ ما در تمام ادوار بزرگانى چون آقاى خرمشاهى داشته باشد. كارى را كه استاد خرمشاهى درباره حافظ انجام داده يكى از كارهاى ماندگارى است كه درباره حافظ انجام شده. آقاى على دهباشى مدير مجله گرانقدر بخارا تيم مخصوصى در زمينه تدوين و تأليف اين گونه كتب دارد. از ايشان شنيدم مقالات يادگارنامه استاد خرمشاهى بيش از اين مقدارى است كه در اين دو مجلد آمده است. استاد خرمشاهى رضايت ندادند كه همه آن مقالات به چاپ برسد. نظرشان اين است كه مطول شدن كتاب قيمت آن را بالا مىبرد و به اين سبب برخى از اهل قلم و برخى از دانشجويان قادر به خريد آن نيستند. فهرست مندرجات كتاب 18 صفحه است و اگر بخواهم فهرست كامل مندرجات را نقل كنم از حوصله يك مجله ماهيانه خارج است بنابراين به هر بخشى اشاره مىكنم كه نمودارى از خروار است و مىتواند اشارهاى كوتاه به فهرست مطالب در نظر خوانندگان باشد:
1. فهرست مندرجات از صفحه 19 – 45
2. درباره بهاءالدين خرمشاهى از صفحه 47 – 361
3. قرآن پژوهى از صفحه 371 – 629
4. حافظ پژوهى از صفحه 635 – 953
5. ادبيات فارسى از صفحه 963 – 1305
6. زبانشناسى از صفحه 1313 – 1375
7. دين پژوهى از صفحه 1385 – 1447
8. عرفان از صفحه 1485 – 1555
9. فلسفه از صفحه 1569 – 1655
10. ايران باستان از صفحه 1667 – 1717
11. تاريخ از صفحه 1721 – 1833
12. هنر از صفحه 1845 – 1871
13. موضوعات ديگر كه مقالاتى است از دكتر حسن حبيبى درباره تفسير حقوقى قانونى و قضايى؛ كتاب در عصر جهانى شدن ترجمه پورى سلطانى؛ پزشكان فرهنگ پرور از محمد حسين عزيزى؛ شعرهاى شيرين آزادى؛ اطلاع رسانى از على ميرزايى؛ چه كتابهايى براى من جالب بوده اند از سيد عباس سيد محمدى.
14. شعر: محتواى 27 قطعه شعر از گويندگان مختلف كه عبارتند از استاد سيمين بهبهانى، مفتون امينى، موسوى گرمارودى، بهاءالدين خرمشاهى، عمران صلاحى، اكبر اكسير، قيصر امين پور، نسرين بهجتى، پدرام پاكآئين، احمد جليلى، حداد عادل، خرم قزوينى، دُره دادجو، عليرضا رضايى، تورج زاهدى، ايرج زبردست، سيد محمود سجادى، سيروس شميسا، فرهاد طهماسبى، سيد رضا علوى، سيد فضلالله قدسى، جمشيد عليزاده، گودرزى، طائمه، مصطفى مجيدى، دكتر ضياء موحود، پونه فدايى، قربان وليئى از صفحه 1951 – 2030.
15. كتابنامه – مقاله نامه بهاءالدين خرمشاهى از صفحه 2031 – 2201
16. تصاوير از صفحه 2215 – 2237
16. پيشگفتار (به زبان انگليسى) صفحه 2238
به اختصار به معرفى مطالب هر بخش كتاب اشاره كرديم. ناشر محترم نوشته كوتاهى در پشت جلد دوم كتاب دارد كه نقل آن خالى از لطف نيست اين آن نوشته كوتاه:
«شاخه هاى شوق عنوانى است برگرفته از شعر شادروان سهراب سپهرى كه براى يادگارنامه – جشن نامه بهاءالدين خرمشاهى (متولد 1324 قزوين) قرآن پژوه، حافظ پژوه و پژوهنده ادبيات قديم و جديد فارسى، دينپژوه و مترجم كوشا و پركار معاصر و عضو پيوسته فرهنگستان زبان و ادبيات فارسى انتخاب شده است. او به گفته دانشور فرزانهاى چون استاد كامران فانى رفيق خانه و گرمابه و گلستانش در ميان متولدين پس از 1320ش، پركارترين پژوهنده و نويسنده است (با تأليف، ترجمه و تصحيح بيش از 73 كتاب و يكهزار مقاله كه كتابنامه و مقاله توصيفى خودنوشت او در همين كتاب آمده است). او بيش از 12 كتاب در قرآن پژوهى و بيش از 500 مقاله در همين زمينه، 14 اثر در حافظ پژوهى و نزديك به 20 ترجمه و 25 تأليف و 10 اثر تصحيح شده دارد. و 14 مجموعه از مقاله هايش هم، عمدتاً از سوى نشر قطره، به چاپ رسيده است. زندگينامه خودنوشت كوتاه او همراه با سالشمار زندگى در آغاز اين مجموعه متشكل از 132 مقاله و 34 شعر از بزرگان علم و ادب امروز ايران است.»
درباره جامعيت اين مجموعه مقالات بسيار مىتوان نوشت. چون درباره شناخت مطالب آن و آثار و خوى و خصلت استاد مطالب بسيار در اين مجموعه آمده سخن را كوتاه مىكنم و خوانندگان گرامى بخارا را به اصل اين مجموعه حوالت مىدهم. تن استاد خرمشاهى سالم و دلش شاد و دست و دلش به سرافرازى فرهنگ ايران به كار.