جنون هشیاری/ ترانه مسکوب

شب شارل بودلر یکی دیگر از شبهای بخارا بود که عصر چهارشنبه 29 مهر ماه 1394 در کانون زبان فارسی برگزار شد.

در ابتدا علی دهباشی از طرف مؤسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر، ناشر کتاب جنون هشیاری، بنیاد فرهنگی ملت، مجله بخارا و بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار به سفیر فرانسه در تهران، دکتر شایگان و نیز سخنرانان و حاضران خیرمقدم گفت و سپس چنین ادامه داد :

امشب یکی از شب‎های فراموش نشدنی بخاراست، یکی به علت حضور گستردۀ استادان ارجمند و دیگر این که پس از چندین دهه که نام بودلر و ترجمه گل‎های بدی ، چند نمونه دیگر که دکتر شایگان به تفصیل در مقدمه حق تقدم را بیان کردند، کتابی مستقل دربارۀ بودلر منتشر می‎شود. دکتر شایگان در یکی از کتاب‎هایش دربارۀ خودش گفته است : ” من انسانی بین فرهنگی بودم و بین فرهنگ‎ها زندگی می‎کنم و می‎اندیشم.” در جایی دیگر نوشته است : ” نمی‎دانم تجربیات پرماجرا و پیچاپیچ من از این قرن رو به افول می‎تواند سرمشقی برای نسل‎های آینده به شمار آید یا نه؛ به هر حال من محصول بسیار پیچیدۀ آنم. من که زندگیم را در حاشیۀ دگرگونی‎های بزرگ این قرن گذراندم خود را دستخوش تمامی آثار مثبت و منفی آن می‎بینم.”

زندگی دکتر شایگان از جهاتی استثنایی است. در محیطی چند زبانه بزرگ می‎شود، در خانۀ پدری به زبان‎های روسی، ارمنی، آسوری، ترکی و فارسی سخن گفته می‎شود. اما شایگان هویت خویش را در ارتباط با زبان فارسی می‎داند چرا که پدرش اهمیت زیادی برای زبان فارسی از ابتدا قائل بوده است. اینجا از مرور زندگی دکتر شایگان در دوران تحصیل در انگلستان، سوئیس و فرانسه می‎گذرم که موضوع بحث امشب ما نیست.

عشق و علاقۀ دکتر شایگان به ادبیات از جمله انگیزه‎ای برای سفر او با هدف کشف دنیای نظم و نثر و در پی آن با پل والری، مالارمه، و بعد شارل بودلر که از طریق نوشته‎های والتر بنیامین آشنا می‎شود. ایشان در سخنرانی‎شان به تفصیل به این زمینه‎های آشنایی اشاره کرده‎اند و من تکرار نمی‎کنم و بهتر است از بیان خودشان بشنویم.