ادای دین به همایون صنعتی زاده / علی دهباشی
شماره 72 در مراحل پايانى كار بود كه همايون صنعتىزاده، از مردان تأثيرگذار در عرصه فرهنگ دوران ما، پس از يك دوره بيمارى درگذشت. مصمم شديم ظرف مدت بيست روز – فعلاً – يادنامه مختصرى به مطالب مجله بيفزاييم. اما هرچه پيش رفتيم حجم گستردهترى از مقالات درباره زندگى و اثرات فرهنگى، اجتماعى، ادبى و تحقيقاتى همايون صنعتىزاده به دستمان رسيد كه بيش از هفتصد صفحه است. حروفچينى و آمادهسازى اين مقالات چندين ماه فرصت مىخواست. بنابراين تعدادى از مقالات را براساس تاريخ دريافت آنها در اين يادنامه منتشر كردهايم. هفده مقالهاى كه بعداً به دست ما رسيد براى چاپ در يادنامهاى در نظر گرفته شده كه به صورت كتاب در اولين سالگرد درگذشت آن مرحوم منتشر خواهد شد.
همين جا اشاره كنم كه آنچه همايون صنعتى در هر مرحله از زندگيش انجام داد، كارهايى بودند كه اجراى آنها حتى از ديد بسيارى از صاحبنظران هم غيرممكن مىنمود. صنعتىزاده مرد عملى ساختن افكار بديع و كارهاى دشوار بود. از ايجاد چاپخانههاى بزرگ تا صيد مرواريد و سرانجام راهاندازى مجموعه گلاب زهرا در ارتفاعات لالهزار كرمان كه هر كدام حكايتى خواندنى و شنيدنى دارد. در يك كلام او تا آخرين روزهاى زندگيش در فكر اعتلا و گسترش فعاليتهاى فرهنگى و اجتماعى بود و دارايىهايش را وقف امورى كرد كه مردم اين سرزمين بهويژه در منطقه كرمان نيازمندش بودند.
تا زمانى كه مجله آينده منتشر مىشد، همايون صنعتىزاده مقالاتش را فقط در آن نشريه وزين و ماندگار منتشر مىكرد. در طى نوزده سال اخير ما اين افتخار را داشتيم كه در كِلك و پس از آن بخارا ناشر انحصارى مقالات، ترجمهها و سرودههاى آن زندهياد باشيم.
مقالات بخش يادنامه شامل جنبههاى گوناگون زندگى همايون صنعتىزاده و وقايع و شرايطى است كه وى در دوران مختلف زندگيش با آنها روبرو بوده. بسيارى نكتهها از زندگى او را براى اولين بار در مقالاتى به قلم: ايرج افشار، ابراهيم گلستان، منوچهر ستوده، عبدالرحيم جعفرى، احمد اقتدارى، محمد ابراهيم باستانى پاريزى، پرويز كلانترى، سيروس علىنژاد و… خواهد خواند. همچنين تعداد 118 نامه از مكاتبات صنعتىزاده به ايرج افشار را كه در طى چهاردهه نوشته شده است، مطالعه خواهيد كرد. اهميت اين نامهها، حداقل در بررسى بخشى از محتواى آنها، پى بردن به دغدغهها و مسائل ذهنى صنعتىزاده نسبت به سرزمين ايران است كه او عاشقانه به فرهنگ، تاريخ و ادبياتش عشق مىورزيد. و همچنين بيانگر روابط فرهنگى و عاطفى يك دوستى هفتاد ساله است. گفتنىها را از ديدارهاى با ايشان در تهران و كرمان در مقالهاى به همراه ساير مقالات در كتاب يادنامه به چاپ خواهيم رساند.
از نويسندگانى كه چاپ مقالاتشان به علت كثرت صفحات به شماره آينده موكول شد، پوزش مىخواهيم