شب ادبیات کودکان آلپ/ پریسا احدیان

در ابتدا علی دهباشی ضمن خوشامدگویی به میهمانان این نشست، از جولیو هاز، سفیر سوئیس در تهران دعوت کرد تا با ترجمۀ دکتر سعید فیروزآبادی، به بیان سخنان خود بپردازد. سفیر سوییس، با اشاره به آثار دو هنرمند سوئیسی، آلوئیس کاریجیت و سلینا خونز، گفت:

“بابک صابری عزیز، لیلی حائری عزیز و علی دهباشی عزیز و حاضرین محترم! سال ها پیش آلوئیس کاریجیت به این فکر افتاد که کتاب مصوری برای کودکان طراحی کند و فکر نگارش این کتاب به یک داستان زیبایی از نویسندۀ سوییسی، خانم خونز، بازمی گردد. بچه هایی که بسیار سر زنده و شاداب هستند در این داستان حضور دارند و کل این داستان روایت زنگی است برای ارسلی. این مراسم درواقع جشنی است که بچه های منطقه ای در سوئیس پایان زمستان را با به صدا در آوردن زنگ جشن می گیرند و شاید بتوان گفت که مشابه نوروز در ایران است. خیلی زود دو کتاب دیگر با عنوان «فلورینا و پرندۀ وحشی» و «کولاک » تصویر سازی شد. هر سه این کتاب ها، مجموعه ای را تشکیل می دهند که بسیار جذاب و ویژگی های خاص خود را داشته و ارتباط مستقیمی با کودکان دارند. به این ترتیب دو هنرمند سوئیسی کتابی برای کودکان منتشر و به جهان آن ها هدیه کردند که از جنبۀ هنری و انسانی با صداقتی که در آن نهفته است راه خود را به همۀ جهان باز می کند. امیدوارم که این کتاب ها بتوانند به زبان های مختلف ترجمه شوند همانطور که امروز به زبان فارسی ترجمه شده اند و بتوانند  ویژگی های فرهنگ سوئیسی را از فراز خشکی ها و دریاها به تمام جهان پراکنده و دل کودکان را شاد کنند. به عنوان سفیر سوئیس، آرزو دارم که از کتاب ترجمه شده و از فیلمی که به کارگردانی «خاویر کولر» در سوئیس ساخته شده است،  لذت ببرید.”

در بخشی دیگر، کریستینیا فیشر، دبیر دوم سفارت سوئیس در تهران، سخنانی دربارۀ فیلم «زنگی برای ارسلی» و داستان فیلم، بیان داشت:

“باعث افتخار من است که فیلم جدید از خاویر کولر، کارگردان سوییسی برندۀ اسکار که فیلم معروف آن «زنگی برای ارسلی» یا همان پسر کوچک کوهستان است و سال پیش به نمایش در آمده و حاصلی موفقیت آمیز داشته است را معرفی می کنم. همانطوری که آقای سفیر گفتند داستان فیلم، زنگ بزرگ و یک پسرک کوچک کوهستانی بود. تولید یک فیلم صد دقیقه ای از یک کتاب بسیار کم حجم و کوچک کودکانه بیشتر شبیه معجزه است و بدون هنرمندی کارگردان فیلم امکان پذیر نبود. یک تاجر با یک پسرک دوست نداشتنی در دهکده ای دور دست کوهستانی – جایی که مردم به سختی زندگی می کنند – در تضاد با پسرک کوچک داستان هستند. تقریبا تمام بازیگران از همان منطقه هستند و موزیک فیلم هم برای همان منطقه می باشد. از بابک صابری و لیلی حائری تشکر می کنم که سه کتاب زیبا را به فارسی منتشر کردند. همچنین از علی دهباشی و سعید فیروز آبادی برای تمام زحماتشان در برگزاری این نشست در بنیاد موقوفات افشار سپاسگزاریم.”

در ادامه، علی دهباشی در بارۀ دکتر بابک صابری گفت:

“آقای دکتر بابک صابری به عنوان یک پزشک متخصص که تعداد این نوع پزشکان به تعداد انگشتان دست هم نمی رسد به نیازهای فرهنگی کودکان پاسخ دادند و احساس کردند که باید کاری انجام دهند و از درآمد شخصی خود اقدام به انتشار این کتاب ها کرده اند که در اینجا گزارش کوتاهی از روند انتشار این کتاب ها خواهند داد .و بد نیست اشاره کنم که ایشان جراح ارتوپد و مدیرانتشارت کودکان است و در شهر یزد زندگی می کند و تاکنون چند کتاب برای کودکان نوشته است. پیش از این نیز داستان‌های دیگرى از بابک صابرى همچون دوست من عنکبوت به اسپانیایی، دختر بى‌بى گلاب به زبان عربی و کلاغ مشکوک به زبان‌های عربى و چینى و کتاب کلاغ سیاه به سفر می‌رود به زبان‌های عربى و انگلیسى چاپ و منتشر شده است.

سپس دکتر بابک صابری با همراهی سعید فیروز آبادی که سخنانش را به زبان آلمانی ترجمه می کرد، به روند ترجمۀ این سه اثر اشاره داشت:

“سپاس‌گزارم آقای دهباشی.

معروفترین شخصیت سوییسی در ایران «هایدی» است.این می‌تواند نشان‌دهنده قدرت ادبیات کودکان سوییس باشد و هم می‌تواند نشان دهنده اهمیتی باشد که ادبیات کودکان جهان در کشور ما دارد.

در همه سال‌هایی که ما در ارتباط با فرهنگ‌های مختلف جهان فراز و نشیب‌هایی داشته‌ایم این تقریبا یک اصل ثابت بوده است که «ما با کودکان مشکلی نداریم»

در سال 2005 که برای یک سمینار ارتوپدی به «داووس»رفتم. برای اولین بار سوییس و ارتفاعات آلپ را دیدم.خیلی چیزها برایم جالب بود.باران کریستال های یخی را در زمستان دیدم.برای اولین بار سورتمه واقعی دیدم.چه قدر زیبا بود.

کریسمس در اروپا و درخت کریسمس و بابانویل واقعی اصل  را دیدم اما امروز مهمترین خاطره من از این سفر نقاشی‌های زیبایی است که در هتل محل اقامتمان در داووس دیدم.

این تصاویر فوق‌العاده بودند.کارمند هتل که متوجه علاقه ام شد توضیح داد که این تصاویر مربوط به کتابی است به نام« زنگوله ای برای اورسلی».کتاب محبوب این منطقه از آلپ.

خیلی زود در خیابان‌های کوچک «داووس» متوجه شدم این کتاب‌ها بخشی از زندگی و گویای هویت و زندگی مردم آن منطقه از آلپ هستند.

بعدها دانستم که این کتاب که در حقیقت تصادفا متوجه زیبایی تصاویرش شده‌ام کتاب شاخص مجموعه ای است که به عنوان «ادبیات کودکان آلپ»شناخته می شوند.

در ایران با دوست و همکار قدیمی خانم «لیلی حایری یزدی» تماس گرفتم تا برای معرفی این کتاب‌ها در ایران راهنمایی کنند.ایشان فرمودند سفارت سوییس از برنامه‌ای به نام «پروهلوتیا»حمایت می کند که مربوط به چاپ کتاب های خاصی از فرهنگ سوییس باشد.

در همان سال خوش‌بختانه مجوز انتشارات کودکان را گرفتیم.دو کتاب «هایدی»و «آلبرت کوچک» را چاپ کردیم و بالاخره طول کشید اما موفق شدیم مجموعه سه‌گانه کتاب‌های مشترک خانم «سلینا خونز» و «الویس کاریگیت »را امسال چاپ کنیم.

«زنگوله ای برای اورسلی»،«کولاک»و «فلورینا و پرنده وحشی» سه داستان شاعرانه سوییسی برای کودکان هستند.

این داستان ها فولکلوریک نیستند بلکه  آنها را داستان هایی واقع‌گرایانه می دانم که زندگی بچه‎های سوییس را در سال‌های پایانی جنگ‌های جهانی نشان می‎دهند.این کتاب‌ها ارزش مردم‌شناسی زیادی دارند.

ما هم در کشورمان در گروه نوجوانان چنین کتاب‌هایی داریم ولی برای گروه‌های سنی پایین‌تر شایسته است توجه و اهتمام بیشتری وجود داشته باشد.

تصاویر این مجموعه سرشار از تبحر و خلاقیت هستند. زندگی واقعی طبقات اجتماع را نشان می‌دهد.قابل استناد است اما زیبا و کودکانه هم هست.خلاقیت دارد  اما تحقیق و مردم شناسی هم در آنها دیده شود.

متن زیبای خانم «سلینا خونز» هم همین خصوصیت را به حد اعلا دارد.از یک طرف شاعرانه است و از طرف دیگر اشارات دقیق  به روش زندگی آن سال‌ها دارد.

از این کتاب‌ها خیلی چیزها یاد گرفتم و خیلی آنها را دوست داشتم .امیدوارم شما هم دوست داشته باشید.

از سفیر محترم سوییس و کاردار فرهنگی محترم خانم کریستینا فیشر که در چند سال اخیر همه مراحل این کتاب ها را مورد توجه قرار دادند سپاس گزارم.از شما تشکر می کنم که امشب از «بخارا»به این جا تشریف آوردید.

در این شب، فیلم سینمایی «زنگی برای ارسلی» (مشهورترین کتاب سلینا خونز) که در سال 2015 توسط خاویر کولر کارگردان و سناریو نویس مشهور سوئیسی، ساخته شده است به نمایش گذاشته شد.

در خاتمه، دوستداران ادبیات سوئیسی حاضر در جلسه که هر یک کتابی از سلینا خونز را در دست داشتند با مترجم و ناشر این آثار به گفتگو پرداختند.

• عکس ها از : ژاله ستار و مریم اسلوبی