تجلیل علی دهباشی از پری صابری
پيش از اجراي «مرغ باران» به خاطر زنده نگه داشتن متون كهن ايراني صورت گرفت
قدرداني از پري صابري در حضور هنرمندان/ علی رستگار
علي رستگار: تالار وحدت پنجشنبه شب 26 ارديبهشت ماه ميزبان جمعي از اهالي فرهنگ و هنر بود كه در حاشيه اجراي نمايش «مرغ باران» از پري صابري به خاطر يك عمر تلاش براي برافراشته نگاه داشتن درفش فرهنگ و تمدن ايران زمين تقدير به عمل آمد.
به گزارش «باني فيلم»، ساعت 18 پنجشنبه 26 ارديبهشت ماه تعدادي از چهره‌هاي سرشناس فرهنگ و هنر در سالن انتظار مجموعه تالار وحدت گرد آمدند تا به تماشاي نمايش «مرغ باران» نوشته و كارگرداني پري صابري بنشينند.
محمود دولت‌آبادي، خسرو سينايي، ناصر تقوايي، محمد سرير، داريوش شايگان، ليلي گلستان، رخشان بني‌اعتماد، بزرگمهر رفيعا، جعفر پناهي، كيانوش عياري، تهمينه ميلاني، علي رامز، آتش تقي‌پور، احمد علامه دهر، ابراهيم حقيقي، جمشيد گرگين، ويشكا آسايش، پگاه آهنگراني، باران كوثري، مهناز افشار، حامد بهداد، ساره بيات، محسن حسيني، رويا نونهالي و خانواده كامكار از چهره‌هاي حاضر در اين شب بودند.
همچنين در حاشيه اجراي ويژه هنرمندان، طي مراسمي از يك عمر تلاش و كوشش پري صابري براي اعتلاي نمايش ايراني تجليل شد. در ابتداي اين مراسم كه با كمي تأخير برگزار شد، جهانگير كوثري، تهيه‌كننده اين نمايش روي سن حاضر شد و گفت: ابتدا از تماشاگران محترم به خاطر تأخير پيش آمده و ناهماهنگي موجود عذرخواهي مي‌كنم. همچنين از هنرمندان رشته‌هاي مختلف كه در اين اجراي ويژه حضور دارند متشكرم. استاد پري صابري يكي از مفاخر فرهنگ و هنر ايران است كه همواره در زمينه معرفي مشاهير فرهنگ و هنر اين سرزمين كوشش كرده است. كوثري ضمن تقدير از همه عوامل اجرايي نمايش «مرغ باران» و گروه فرهنگ و هنر «ري‌را»، ادامه داد: امشب جاي امير اثباتي، طراح صحنه و لباس كار و ارسلان كامكار كه موسيقي جادويي اين نمايش را نوشته، در ميان ما خالي است. اميدوارم حضور گرم اين هنرمندان هميشه همراه ما باشد.
اين تهيه‌كننده سينما كه با «مرغ باران» تهيه‌كنندگي در تئاتر را هم به فعاليت‌هايش اضافه كرده، در پايان با گراميداشت روز فردوسي، به نمايندگي از گروه اجرايي، اين نمايش را به ناصر تقوايي تقديم كرد.
پس از صحبت‌هاي كوثري، علي دهباشي مدير مسؤول مجله «بخارا»، پشت تريبون قرار گرفت و گفت: مؤسسه گلستاني تاكنون قلم‌هايي را به يادبود فردوسي، خيام و حافظ ارائه كرده كه به صورت مجموعه‌هايي در اختيار علاقه‌مندان قرار گرفت. اين مؤسسه در ادامه فعاليت‌هايش براي 50 تن از بزرگان فرهنگ معاصر ايران در رشته‌هاي گوناگون نيز قلم‌هايي را به صورت محدود ارائه كرده كه طراحي آن در ايران انجام شده و اجراي آن در خارج از كشور صورت گرفته است.
دهباشي افزود: تاكنون از اين مجموعه قلم‌هاي چند تن از بزرگان فرهنگ ايران همچون آيدين آغداشلو، داريوش شايگان، محمود دولت‌آبادي، كيخسرو خروش، محمدعلي موحد و… طي مراسم‌هايي به آنها اهدا شده است. امشب هم فرصت مناسبي است كه قلم هنرمند ارجمند استاد پري صابري به ايشان تقديم شود؛ قلمي كه مزين به تصوير اين هنرمند است.
در ادامه گلستاني طراح و اجرا كننده اين پروژه، قلم پري صابري را با تشويق حاضران به وي اهدا كرد. پري صابري نيز پس از دريافت اين قلم ارزشمند گفت: تشكر مي‌كنم از افتخاري كه به من داديد و اميدوارم اهل هنر همچنان كار كنند.
سپس ياسر موحد دبيركل بنياد فردوسي به اتفاق دو عضو هيأت امناي بنياد فردوسي روي سن حاضر شد تا لوح زرين اين بنياد را به پري صابري تقديم كند. موحد در ابتداي صحبت‌هايش گفت: تصميم گرفتيم همزمان با سالروز بزرگداشت حكيم ابوالقاسم فردوسي و در هنگامه ثبت جهاني بنياد فردوسي در يونسكو از سركار خانم پري صابري كه تاكنون چندين نمايشنامه با مضمون شاهنامه را روي صحنه برده، تقدير كنيم. همچنين خوشحالم كه در اين مراسم در كنار بنده استاد منصور وفايي تنها نقاش بازمانده قهوه‌خانه‌اي ايران و استاد دكتر سدضياءالدين هاجري از اعضاي هيأت امناي بنياد فردوسي حضور دارند.
موحد سپس متن لوح زرين بنياد فردوسي را قرائت كرد: به نام خداوند جان و خرد. استاد ارجمند سركار خانم پري صابري. بي‌گمان سراي سپند خاوران، سرزمين سرفراز پارس خاستگاه بسياري از دستاوردهاي بشري است كه نمايش دل‌انگيز ايراني يكي از سرآمدترين آنهاست. نگاه ايراني نژادان اگرچه هميشه با نازك خيالي آميخته بوده، اما پيدايش‌ها و آفرينش‌هاي اين تبار آنچنان كه تاريخ گواهي مي‌دهد ريشه در خرد ناب و انديشه پاك ايشان داشته است. هم از اين رو سرمشق ديگر مردمان و ره‌آوردي براي همه نسل‌ها به شمار مي‌آمده است. كوشش شايسته شما در بازنمايي و جلوه‌گري گنجينه‌هاي گرانسنگ اين مرز پر گهر و برافراشته نگاه داشتن درفش فرهنگ و تمدن ايران زمين ارج‌گذاري و سپاس هر ميهن‌پرستي را بايسته ساخته است. بدين‌روي بنياد فردوسي به خويش مي‌بالد تا ستايشگر هنرمندي چون شما باشد كه دل در گرو ميهن دارد. پري صابري پس از دريافت اين لوح گفت: اميدوارم ايران هميشه سربلند و سرفراز باشد و خرد، عشق ما به اين ملت باشد.
احمد علامه دهر: پري صابري يك ايراني تمام عيار است
احمد علامه‌دهر از بازيگران قديمي تئاتر، تلويزيون و سينما درباره مراسم تجليل از پري صابري به خبرنگار «باني فيلم» گفت: خانم پري صابري يك ايراني تمام عيار است و توجه‌اش به فردوسي، فرهنگ و تاريخ ايراني بسيار قابل احترام. بنابراين برگزاري چنين مراسمي براي ايشان دور از ذهن نيست.
وي همچنين درباره نمايش «مرغ باران» توضيح داد: من تمام آثار پري صابري را ديده‌ام و احساس مي‌كنم كارهايشان با وجود ويژگي‌هاي غير قابل انكار دچار نوعي يكنواختي شده است. البته امتيازات كار بارز و نمايان است، مثل موسيقي زيباي آن كه ارزش فراواني به كار بخشيده، ولي نمايش مقداري به خصوص در آن اواخر طولاني شده بود. بعد از نمايش با آقاي ناصر تقوايي صحبت كردم كه ايشان خيلي از كار خوشش آمده بود و كاري را كه اساتيد از آن خوششان بيايد، بهتر است ما درباره‌اش نظر ندهيم! در مجموع پري صابري استادي تمام عيار در اجراي اين نوع نمايش‌هاست.
علامه دهر در خصوص عدم توجه كافي و پرداختن به نمايش‌هاي ايراني از اين دست گفت: تئاتر، تلويزيون و سينماي ما شده حيطه ادا درآوردن. شما هرگز در آمريكا نمي‌بيني كه 4 هنرمند جمع شوند و نمايشي روحوضي يا متني از اكبر رادي كار كنند، ولي ما هميشه نمايشنامه‌هاي خارجي را كار مي‌كنيم. يك بار اوژن يونسكو به ايران آمده بود و زنده‌ياد سمندريان هم نمايش «كرگدن» را روي صحنه برده بود. يونسكو پس از ديدن نمايش گفت: شما چرا اين نمايشنامه‌ها را اجرا مي‌كنيد؟! من اين را براي شاگردانم در دانشكده نوشتم‌ام تا آن را اجرا كنند! وقتي آنها كار خودشان را مي‌كنند، ما هم بايد كار خودمان را كنيم. وقتي رهبر انقلاب از تهاجم فرهنگي صحبت مي‌كند، آن مهاجمان فرهنگي خيلي خوشحال مي‌شوند كه ما تئاترمان را نداشته باشيم. مضاف بر اينكه در همين داخل نمايش سنتي و آييني خودمان را تحريم مي‌كنند. من به خاطر نمايش سياه‌بازي سال‌ها اذيت شدم و حتي مرا از كار اخراج كردند!
بنابراين فكر مي‌كنم بخشي از گرايش به سمت اجراهاي خارجي اداست. خودم وقتي جوان بودم نمايشگاه نقاشي از آثار امپرسيونيستي در فرانسه گذاشتم از طبيعت ايران. بعد چند منتقد سرشناس فرانسوي را دعوت كردم كه نظر بدهند. وقتي به نمايشگاه آمدند اصلاً به آثارم نگاه نكردند. گفتند اين كارها را رها كن، آثار ايراني چه داري؟! متأسفانه آن زمان به دليل ناآگاهي تصور مي‌كردم اگر چنين كارهايي ارائه كنم به من مي‌گويند هنرمند و روشنفكر. به نظرم بايد برنامه‌ريزان كلان تئاتر كشور طوري شرايط را فراهم كنند كه ما شاهد آثاري از عطار نيشابوري، سعدي، مولانا، فردوسي و امثالهم روي صحنه تئاتر باشيم.
وي ادامه داد: دانشجويان ما وقتي سراغ اثري مثلاً از شون اوكيسي مي‌روند، احساس روشنفكري مي‌كنند، ولي وقتي مي‌خواهند اثري ايراني را كار كنند، احساس عقب‌ماندگي به آنها دست مي‌دهد. اين طرز تفكر از دانشگاه‌ها بيرون مي‌آيد و تا كسي مي‌خواهد نمايشي ايراني را دست بگيرد او را متهم به مطربي مي‌كنند. در حالي كه مدرن‌ترين نمايش جهان به اعتقاد من روحوضي است و كمديا دلارته.
شخصاً خيلي دوست دارم يك كار با خانم پري صابري انجام دهم، اگر سياه‌بازي باشد كه عالي است. با همه اينها از اجراي نمايش «مرغ باران» لذت بردم و لحظه به لحظه آن را به جاي ديدن، بلعيدم. بازي پژمان كاشفي به نقش ضحاك خيلي خوب بود. كافي است انسان برنامه‌ريز و كارگردان باشد تا متوجه شود كه پري صابري در اجراي اين كار چه رنجي كشيده است. اميدوارم سايه ايشان تا سال‌ها بر سر تئاتر اين مملكت باشد.
علامه دهر در ادامه به انتقاد از ديگر نمايش ايراني روي صحنه يعني «روز سياووش» (شكرخدا گودرزي) پرداخت و گفت: به نظرم اين كار اصلاً روز سياووش نيست، روز گرسيوز است!ديگر اينكه دكوراسيون ايران و توران يكي است و روي صحنه تغيير نمي‌كند. كارگرداني كار با وجود متريال‌هاي خوب مثل آقايان حبيب دهقان‌نسب و محمد فيلي چنگي به دل نمي‌زند. ناگفته نماند كه من در جشنواره تئاتر فجر بازيگر نقش افراسياب اين نمايش بودم، ولي شب اجرا براي من لباس نياورده بود و با تي‌شرت انگليسي روي صحنه رفتم! به جز كارگرداني ضعيف، با متن ضعيفي هم روبروييم. درحاليكه فردوسي در شاهنامه براي زنان احترام قائل است، اما در اينجا زنان مثل اسبي مي‌مانند كه همچون حيوان زلزله را پيش‌بيني مي‌كنند! تنها كاري كه عمرم در آن تلف شد حضور در همين نمايش بود. بنابراين پس از جشنواره از گروه و كارگردان خداحافظي كردم.
آتش تقي‌پور: تجليل از هنرمندان به هر نحوي مؤثر است
آتش تقي‌پور بازيگر پيشكسوت تئاتر، تلويزيون و سينما نيز در خصوص مراسم تقدير از پري صابري به «باني فيلم» گفت: در مملكت ما، تجليل از آدم‌ها به هر نحوي مثمرثمر و خوب است. به ويژه تقدير از كسي كه زنده‌كننده نام فردوسي و شاهنامه فردوسي است. بنابراين هر تجليلي في‌نفسه سازنده است. هر ارگاني كه چنين مراسمي را برگزار كند، كار ارزشمندي انجام داده. در سال‌هاي گذشته اصلاً نام فردوسي را هم مطرح نمي‌كردند و قصد تخطئه او را داشتند، بنابراين شرايط فعلي جاي خوشحالي دارد، اما ضمن تقدير از بنيادهاي خصوصي براي برپايي چنين برنامه‌هايي، اينها وظيفه دولت است. هر چند كه در روز بزرگداشت فردوسي برنامه‌اي تدارك ديده شد، اما كافي و جامع نيست. تقي‌پور در ادامه گفت: بايد از جهانگير كوثري هم تشكر كرد كه اين گروه را حمايت كرده، چون مي‌دانيد كار فرهنگي درآمدي ندارد.
وي افزود: فردوسي، حافظ، مولانا و… جزو ارزش‌هاي اين مملكت‌اند، ولي نمي‌دانم چرا خيلي به توليد آثار اين بزرگان بها نمي‌دهند. ما اگر ايراني هستيم، نمي‌توانيم منكر بزرگان فرهنگ و هنر اين مملكت شويم. انكار چهره‌هاي بزرگ و مفاخر فرهنگي دست كمي از انكار پدر و مادر ندارد.
تقي‌پور در خصوص نمايش «مرغ باران» نيز توضيح داد: در بيشتر كارهاي پري صابري از مقوله‌هاي مختلف هنري استفاده مي‌شود. اسم اين گونه كارها را واريته مي‌گذارم، چون انواع هنرها در آن قابل مشاهده است. فقط كار كمي طولاني است، در حالي كه مي‌توانست فشرده‌تر و جذاب‌تر از اين باشد. نبايد همه نمايش به شكل روايت برگزار شود. البته كار براي همراه كردن مخاطب از هنرهاي مختلف بهره گرفت، مثل حركات موزون. ذكر يك نكته درباره اين واژه اينجا ضروري است. واقعاً چه اشكالي در استفاده از واژه رقص وجود دارد؟! اصلاً راه رفتن آدمي به نوعي رقص است. منتهي رقص‌هاي مختلفي مثل رزمي، حماسي و… وجود دارد، اما روي هم رفته فكر كنم اجراي خيلي خوبي بود. حضور و بازي انوش معظمي را با آن بدن ورزيده به نقش كاوه آهنگر دوست داشتم. رنگ لباس‌ها و به ويژه موسيقي حق مطلب را ادا كرده بودند. منتهي كار اگر كوتاه‌تر و دراماتيك‌تر مي‌شد، نتيجه درخشان‌تري داشت. بخشي از شاهنامه- قصه جمشيد شاه- براي اثر انتخاب شد كه پتانسيل زيادي براي ارائه يك كار جذاب داشت. خودخواهي جمشيد زمينه را براي پادشاهي ستمگري چون ضحاك فراهم مي‌كند. اين سرنوشت بدين معني است كه ما به جاي توجه به توده مردم به فكر قهرمان‌پروري هستيم، در حالي كه رضايت مردم تأثير و ارتباط مستقيمي با تحولات جامعه دارد.
ديگر اينكه به نظر مي‌رسد پري صابري بيش از محتوا به فرم اهميت مي‌دهد، به هر حال اين هم سبك و شيوه‌اي در كارگرداني است، اما به هر حال همين كه فردي مثل او در راه اعتلاي فرهنگ و هنر ايران زمين گام برمي‌دارد، ارزشمند است.
گفتني است، نمايش «مرغ باران» نوشته و كارگرداني پري صابري و تهيه‌كنندگي كوثري هر روز ساعت 18:30 در تالار وحدت روي صحنه مي‌رود.
به نقل از بانی فیلم