شب پروفسور کارلو چرتی و رونمایی از کتاب «ادبیات پهلوی»/پریسا احدیان

عصر پنجشنبه، نهم اردیبهشت ماه سال یکهزار و سیصد و نود و پنج، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار با همراهی نشر فرزان روز، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی، گنجینۀ پژوهشی ایرج افشار، کتابفروشی آینده و مجلۀ بخارا، در دویست و چهل و یکمین نشست از مجموعه شب های بخارا،  میزبان شب «پروفسور کارلو چرتی»، ایرانشناس ایتالیایی تبار بود. این جلسه به مناسبت انتشار تازه ترین کتاب وی با نام «ادبیات پهلوی» برگزار شد.

در ابتدا علی دهباشی ضمن خوشامدگویی به میهمانان این نشست بخش هایی از زندگینامۀ پروفسور کارلو چرتی را برای حاضرین جلسه قرائت کرد و به همکاری های چندین سالۀ بخارا با ایشان اشاره داشت:

” کارلو ج. چرتی استاد ایران شناسی دانشگاه ساپینتزا در رم، پیشتر پژوهشگر انجمن ایران شناسی آکادمی علوم اتریش در وین، مدرس” زبان های ایرانی میانه ” در انستیتو مطالعات زبان شناسی دانشگاه وین (1999-1997)، در سالهای 1999 و 2007 مدیر مدرسه عالی مطالعات کاربردی در پاریسEPHE) (، در 2002 مدیر تحقیقات و عضو UMRS یا بخش مطالعات ” دنیای ایرانی” در دانشگاه سوربن وابسته به شورای ملی تحقیقات (CNRS) ، همچنین عضو هیات مدیره انستیتوی ایتالیایی آفریقا و شرق (IsIAO) در سال های 2010-2004 .  رییس انجمن ایران شناسی اروپا در سالهای 2007 تا 2011 ،در 2010 برنده جایزه فارابی (یونسکو- آیسسکو). در 2015 مدیر بخش رم انجمن مطالعات جوامع فارسی زبان و همچنین عضو انستیتوی تکنولوژی های کاربردی در میراث فرهنگی وابسته به شورای ملی تحقیقات فرانسه (CNR).

گرایش اصلی وی در زمینه تحقیق در زبان های ایرانی به ویژه دوره ی فارسی میانه، دین زردشتی و تاریخ دورة  پارتی – ساسانی و نیز دوران نخست اسلامی است.

از آثار منتشر شده از او افزون بر صد مقاله علمی، می توان به چهار کتاب مهم ونظارت بر انتشار پنج جلد از مجلات علمی در زمینه تاریخ شرق  اشاره کرد. می خواهم چند جمله از همکاری خودمان با جناب پروفسور بگویم. شب های بخارا به دویست و چهل و یک شب رسیده و در این مدت ما با ایرانشناسان و رایزن های فرهنگی بسیاری در طول این چندین سال کار کردیم که هر یک ارزش های ویژۀ خود را دارند اما هیچ کدام از آن ها به دلپذیری و درک و همکاری آقای چرتی در برگزاری شب های فرهنگی چه در مدرسۀ ایتالیایی ها و چه کانون زبان فارسی داشته اند، نداشتند. ما هیچوقت با ایشان به مشکل برنخوردیم و در تعیین سخنرانی ها به ما اعتماد داشتند و در موضوعاتی که نسبت به ادبیات مدرن ایتالیا بود که تخصص ایشان نبود با رویی باز این موضوعات را می پذیرفتند و شخصیت هایی که ایرانی بودند و به فرهنگ ایتالیا خدمت کردند مثل بهمن فرزانه و بسیاری دیگر که در حوزۀ کار پروفسور نبود اما می دانست که این ها به زبان فارسی و ادبیات معاصر خدمت کردند، بدون هیچ نوع گرفتاری می‎توانستیم شب‎های بسیار ارزشمندی را برگزار کنیم.از ایشان سپاسگزاریم.”

نخستین سخنران این جلسه، مائورو کنچاتوری، سفیر ایتالیا در ایران در مورد اثر تازه منتشر شدۀ هم وطن دانشمند خود گفت و سخنان ایشان را دکتر رامین بیت جم به فارسی ترجمه کرد.

“ضمن سپاسگزاری و خیر مقدم به خانم ها و آقایان برای اینکه امشب در کنار ما حضور دارند،  سپاسگزاری دارم از بنیاد موقوفات دکتر افشار،  به ویژه از آقای علی دهباشی سپاس ویژه ای دارم برای اینکه آمادگی کامل را دارند که در این کار  به ما را یاری برسانند. در تمامی برنامه های فرهنگی ما در تهران همواره رایزن فرهنگی ما، استاد کارلو چرتی به عنوان مجری عمل کردند. امشب که در خدمت شما دوستان هستیم ایشان به عنوان نقش آفرین، ظاهر می شوند. بسیار خوشحالیم از بابت این موضوع که انتشار این کتاب هم زمان باگشایش نمایشگاه کتاب در تهران، می باشد. باید خدمتتان بگویم که دلیل اصلی حضور امشب بخش فرهنگی و ادبی است. ایرانی را ما می نگریم که از سوی پژوهشگر ایتالیایی به آن نگاه شده است. در صفحاتی به آن اشاره رفته و بخش هایی است که ایتالیایی ها را از تاریخ ایران آگاه می کند و بخش هایی وجود دارد که ایرانی ها را در جریان قرار می دهد. شاید در فراز هایی از این کتاب، خوانندگان، جنبه های شخصی تری را سراغ بگیرند؛ چنانکه متوجه شوند که پژوهشگر  این نگرش ادبی، کارلو چرتی، فردی است که با پژوهش خاص خود به پژوهش هر چه بیشتر این واقعیت ها می پردازد و آن ها را به خوانندگان معرفی می کند. ایشان در این کار با مثابۀ مترجمی عمل می کنند که یک زبان فرموش شده را ترجمه می کنند و نگرش نویسنده و مترجم در این کتاب به یک منتقد فرهنگی و تاریخی، تبدیل می شود. تاریخ در برگیرندۀ فرازهای خاص و دلنشینی از تاریخ کهن ایران است و چنان که دورۀ ساسانی را نشانه می گیرد. در هنگام خواندن کتاب نفوذ تمدن های اشکانی و پارتی را بر دورۀ ساسانی، از نقطه نظر ادبی و معنوی، مشاهده می کنید و بعد به نحوۀ حفظ و نگهداری از نسخ خطی و سپردن این آثار به نسل های دیگر می پردازد و کارهایی را که در سدۀ نهم و دهم میلادی صورت گرفته است و به دیانت زرتشتی و تاریخ ساسانی در سده هایی که در بین آن ها می آید، اشاره دارد. اعتقاد دارم کتابی را که مشاهده خواهید فرموید کتابی است که بسیار کارگشا است، برای اینکه شما را به سمت شناخت های تکمیلی از این زبان و تاریخ رهنمود می سازد. در این کتاب مشابهت های بسیاری که میان مردم ایتالیا و ایران وجود دارد را مشاهده می کنید و آن توجه و وسواس خاصی است که دو ملت در تاریخ کهن خود و ریشه های تاریخی خود دارند و منطقی که استوار بر هویت فردی هر یک از ماست.”

پس از سخنرانی سفیر ایتالیا، از کتاب «ادبیات پهلوی» با حضور اساتیدی چون: دکتر ژاله آموزگار، دکتر شایگان، دکتر صادقی و دکتر پورجوادی، مهندس اتحادیه، دکتر دهقی و پانته آ ثریا، رونمایی شد.