فهرست مقالات پژوهشی سعید نفیسی در زمینه ایرانشناسی

سعید نفیسی با هانری ماسه
سعید نفیسی با هانری ماسه

( مباحث ادبي و فرهنگي

بخش اوّل: زبان و خط

1303- تاريخ فساد زبان ما

1307- اسامي ماهيها

1308- تفريظ بر فرهنگ فارسي نظام

1310- قديم‌ترين كتب لغت در ايران

1313- كليّات تدريس زبان بيگانه

1323- روش تجدد در زبان و ادبيات فارسي

1325- دربارة چند لغت فارسي

1327- ماجراي زبان فارسي

1327- لهجة زرتشتيان در ايران

1327- خرق اجماع مركب

1330- دربارة‌ كلمات عاميانة‌ رايج در زبان فارسي

1330- زبان فارسي در تاجيكستان

1336- زبان فارسي در هندوستان

1337- چند نكته دربارة چاپ‌كردن برخي از كلمات

1338- حفظ زبان فارسي

1338- حرف: «به»

1338- وضع كنوني زبان فارسي در هند و پاكستان

1342- تاريخ خط در ايران

1342- زبان داستان

1352- عاشقان زبان و ادب فارسي در پاكستان

بخش دوم: ادبيات فارسي

1308- ادبيات فارسي در هندوستان

1309- نثر فارسي در قرن چهارم

1313- ادبيات فارسي در گرجستان

1313- استاد سخن سعدي است

1314- آهنگهاي موسيقي ايران در زمان ساسانيان

1326- كتابهاي كحّالي به زبان فارسي

1327- دايرهًًْْ المعارف فارسي

1327- داستان حاجي بابا

1328- زناني كه به فارسي شعر گفته‌اند

1328- ادبيات فارسي در افغانستان

1329- ذخاير علمي و ادبي ايران در هند

1329- سخن دزدي (بخش اول و دوم)

1331- ابوحفص نخستين شاعر

1331- مرزهاي شرقي شعر فارسي

1331- شعردوستي مردم افغانستان

1332- شعر نو و شعر كهن

1323- ادبيات معاصر

1324- سرنوست شعر در ايران

1334- لطايف شاعران گذشته

1338- سرايندگان بزرگ دورة اوّل شعر فارسي

1338- ديوان سيّد سراج‌الدين سگزي

1338- روابط ادبي ايران و هند در قرون وسطي

1339- نمونه‌هايي از تحوّل نثر فارسي

1341- زنان سخنور آذربايجان در سدة هفتم

1342- باز هم شعر كهنه و نو

1346- اصلاح فنّ نويسندگي

(بقية ادبيات فارسي)

22/1311- تاريخچة مختصري از ادبيات فارسي

1312- خسرو انوشيروان و حكمت ايراني

1313- پندنامة انوشيروان

1314- آيين فارسي‌نويسي

1332- خداوندگار مطلق (مولانا)

1336- دستور لغت‌نویسی

1337- انفاس نفيسي (دو غزل از نفيسي)

1338- چند نكتة‌ تازه دربارة رودكي

1339- معاني ادبيات مشكل سيرالعباد

سعید نفیسی در اواخر ـ دهه 1320
سعید نفیسی در اواخر ـ دهه 1320

دربارة فردوسي و شاهنامه

3/1312- فردوسي و روحيات ايرانيان

1313- فردوسي شاعر جهان

1313- فوايد شاهنامه از حيث لغت و صرف و نحو

14/1313- فردوسي

1326- وزن شاهنامة فردوسي

1327- چند سخن دربارة‌ فردوسي

سعید نفیسی در عکس یادگاری هزاره فردوسی. عباس اقبال، رضازادۀ شفق و... مهرماه 1313 شمسی
سعید نفیسی در عکس یادگاری هزاره فردوسی. عباس اقبال، رضازادۀ شفق و… مهرماه 1313 شمسی

دربارة ‌ابن‌سينا

1310- خطبة ابن‌سينا و ترجمة آن از عمرخيام

1316- آثار فارسي ابن‌سينا

1322- چند نكتة‌ تازه درباره ابن‌سينا

1334- ابن‌سينا در اروپا

دربارة عمر خيام

1310- ملاحظاتي چند در باب بعضي از اشعار فارسي امام عمرخيام

1310- دو تقرير از خواجه امام عمرخيام

1327- يك سند چاپ نشده دربارة‌ امام عمرخيام

دربارة سعدي

1316- سخنان سعدي دربارة خود

1327- سعدي و صفي‌الدين اردبيلي

1337- تاريخ‌ درست درگذشت سعدي

از راست نفر سوم عباس اقبال آشتیانی, سعید نفیسی. نشسته از راست نفر دوم محمدتقی بهار و رابیندرات تاگور
از راست نفر سوم عباس اقبال آشتیانی, سعید نفیسی. نشسته از راست نفر دوم محمدتقی بهار و رابیندرات تاگور

دربارة شعرا و نويسندگان

1313- ديوان اديب‌الممالك فراهاني

1313- محمودخان ملك‌الشعرا

1321- شرح زندگاني صادق مستشارالدوله

1322- پروين اعتصامي

1324- دكتر علي‌اكبرخان نفيسي ناظم‌الاطباء

1325- لاهوتي به مناسبت آثار او

1328- مردي كه از دست رفت (علامه قزويني)

1341- جشن صد و پنجاه سالگي ولادت ميرزا فتحعلي آخونداف

1344- حسنعلي‌ خان اميرنظام

1350- فروغي يك مرد بزرگ

1369- حيف دانا مردن (دربارة عباس اقبال)

دربارة‌ تصوف

1307- شيخ زاهدگيلاني و مقبرة او در شيخانور

1323- تصوف ايراني از نظر فلسفي

1338- احمد جام ژنده پيل

1341- فتوت و كتابهاي مهم مربوط به آن

1343- تكامل فكر تصوف

1352- سرچشمة تصوف

دربارة نوروز و اعياد ملي

1310- نوروز در زمان ساسانيان

1313- چهارشنبه‌ سوري

1320- جشن نوروز در تاريخ اسلام

1327- رستم ‌پهلوان جهان

1336- نوروز در اسلام

1338- تاريخ جشن نوروز

1354- چهارشنبه سوري در سال1297

دربارة نسخه‌شناسي

1306- فهرست كتب كتابخانة مباركة آستان قدس رضوي

1312- كتاب تحفهًْ‌الملوك

1315- تتمة صوان‌الحكمه و ترجمة آن

1315- ملاحظاتي چند دربارة تفسير فارسي ابوالفتوح رازي

1326- رياضيات در قرن هفتم (كتاب)

1330- كتابهاي مهم كتابخانة رياست رامپور

1331- آثار چاپ شدة ابوريحان بيروني

1333- دو كتاب تازه از ناصر خسرو

1334- نسخة جالبي از كيمياي سعادت

1338- كتابي در اعتقادات از عهد سعدي (المعتمد‌المعتقد)

1338- نسخه‌هاي خطي كتابهاي فارسي و عربي در لكهنو

1338- كتابهاي درسي حساب در مدارس قديم

1338- زادالمقويين (نسخة خطي)

1343- تاريخ ملت تاجيك (معرفي كتاب)

محمود صناعی، ایرج افشار، سعید نفیسی، ناصر قشقایی، محمدعلی جمالزاده.
محمود صناعی، ایرج افشار، سعید نفیسی، ناصر قشقایی، محمدعلی جمالزاده.

دربارة فرهنگ و هنر

1304- دايي نمايشي در تأتر گيلان

1319- زري‌بافي در ايران

1325- صنعت چاپ مصور در ايران

1326- نمايشگاه گراور در ايران

1335- درك زيباشناسي ايرانيان

2) مباحث تاريخي

1303- كاروان ثروت (غنائم نادرشاه از فتح هند)

1305- بقعة سليمان داراب در مغرب رشت

6/1305- طهران يا تهران

1306- آثار تاريخي چهار پادشاه در لاهيجان

1307- در باب خليج فارس

1307- منابع تاريخي ايران پيش از اسلام و مورخين ارمني

1309- اصفهان در زمان خواجه نظام‌الملك

1312- يزدگرد سوم

1312- بابك خرم‌دين

1313- مدرسة نظامية بغداد

1314- تاريخ چليپاي ترسايان در ايران

1315- جانشينان محمود غزنوي

1316- تاريخچة طبس

1326- آخرين امير

1327- جنبشهاي ملي ايرانيان بر ضد تازيان

1327- شروان و شيروان

1331- اوضاع اجتماعي ايران در دورة ساساني

1331- مظفرالدين شاه فرمان مشروطيت را امضاء كرد

1331- اولين ملاقات و تماس سفيركبير انگليس

1331- افغانستان سرزمين زيبايي و نعمت

1333- بحرين حقوق هزار و هفتصد سالة‌ ايران (رساله)

1333- فتحعلي شاه قاجار و سحر و جادو

1337- علل انقراض تمدن ساساني

1337- خليج‌فارس در متون يوناني و لاتين و تازي

1338- روابط تاريخي دربار ايران با دربار واتيكان

1339- دستوري از وزارت امور خارجه در 94 سال پيش

1339- مسيحيان ايران

1339- گوشه‌اي از تاريخ شش‌هزار سالة ايران

1339- سفر من به ماوراء خزر

1339- تهراني كه شما جوانان نديده‌ايد

1342- ماجراي فوت محمدشاه قاجار

1344- چرا وزير امورخارجة انگلستان در ساحل ايران پياده نشد

1344- حكومت موقتي ايران

1345- نخستين اختلاف و دو دستگي بين علما

1346- از حاج محمد‌حسين امين‌الدوله تا عزيزالسلطان

1348- جريان قتل اولين سفير ايران در هند

1349- سابقة تاريخي ساختن خانة‌ خدا

1353- حفر ترعة سوئز به دست ايرانيان

 

سعید نفیسی
سعید نفیسی

3) شرح‌احوال بزرگان

1303- افضل‌الدين كاشاني

1303- اديب صابر ترمذي

1303- حكيم نظامي گنجوي

1304- لامعي گرگاني

1304- جمال‌الدين عبدالرزاق

1305- جمالي مهريجردي

1308- اديب نطنزي

1309- ابوالمؤيد بلخي

1310- ابوالعلاء ششتري

1310- شهرة آفاق (شاعر قرن چهارم)

1310- يوسف عروضي

1313- امام ابوالحسن بيهقي

1313- منوچهري دامغاني

1313- محمد معشوق طوسي (عارف قرن 4 و 5)

4/1313- مجدالدين همگر

1314- نظامي در اروپا

1317- امام فخر رازي

1317- رابعه دختر كعب

1339- ابوالحسن اورمزدي (سرايندة نهصد سال پيش)

1319- ابونصر كندري

1329- خاندان سعد حموي (رساله)

1330- ابوريحان بيروني

1333- علاءالدوله سمناني

1334- سيف‌الدين باخرزي

1335- اشعار فارسی خواجه نصیرالدین طوسی

1335- مخلدی گرگانی

1336- شمس‌الدین کیشی

1335- چند نكته دربارة زندگي مسعودي

1341- امام محمد غزالي

1347- حافظ و جهان ملك خاتون

4) گوناگون

1306- سهم مادرها در ترقي و تجدد ايران

1313- تعليم و تريبت در نظر امام غزالي

1327- سرو كاشمر

1330- آئين‌هاي زرتشتيان

1331- تأثير تعليمات بودايي در فرهنگ پيش از اسلام

1331- مطالعات ايراني در لهستان

1323- سروي كه از پا درآمد (سرو كهنسال خراسان)

1333- علم كلام در اسلام

1334- محافل روحاني مزديسنان

1337- مهر و‌ آيين مهر

1339- انكشافات تازة باستان‌شناسي