مجله مطالعات ایرانی /زهرا استادزاده
Iranian Studies (Journal of the International Society for Iranian Studies
UK ,University of Oxford ,Homa Katouzian : Editor
Rutledge Publication
Feb 2008 ,number 1 ,Volume 41
مجله مطالعات ايرانشناسى به سردبيرى دكتر محمد على همايون كاتوزيان و توسط انتشارات Rutledge ، پنج نوبت در سال منتشر مىشود و شامل مقالات انديشمندان اين حوزه از سراسر دنيا است. آخرين شماره اين مجله (Feb 2008 ,Volume41,number1) ويژهنامه شاعر برجسته ايرانى خانم سيمين بهبهانى مىباشد كه سردبير مهمان آن خانم فرزانه ميلانى (استاد ادبيات فارسى و مطالعات زنان دانشگاه ويرجينيا) است.
در اين ويژهنامه پنج مقاله از همايش بينالمللى سيمين بهبهانى در تورنتو كانادا (Jun2006) به انتخاب خانم فرزانه ميلانى گنجانده شده است. وى طى يادداشت كوتاهى در قسمت آغازين مجله جامع بودن و پرداختن به جنبههاى مختلف شعر و نثر سيمين بهبهانى در پنج مقاله منتخب را دليل اصلى گزينش آنها مىداند. همچنين خود در مقالهاى جدا از مقالههاى فوق، تحت عنوان «سيمين بهبهانى: شعر ملى ايران» به معرفى ويژگىهاى مهم شعرى و سبك نوشتارى خانم بهبهانى پرداخته است.
نخستين مقاله منتخب ايشان از كامران تلطف (استاد زبان و ادبيات فارسى و فرهنگ ايران زمين در دانشگاه آريزونا) تحت عنوان «دوباره مىسازمت وطن، گفتارهاى اجتماعى در آثار سيمين بهبهانى» مىباشد. مقاله دوم از محمدرضا قانونپرور (استاد مطالعات ايرانى در دانشگاه تگزاس – آستين) با عنوان «پرده نقال: قصه و زندگى سيمين بهبهانى» و سپس مقاله «صنعت گفتگو در شعر سيمين بهبهانى» از ريوان سندلر (استاد مطالعات ايرانى در دانشگاه تگزاس آستين) و مقاله چهارم از مهدى تورج (مربى و استاد سخنران در دو مركز دپارتمانهاى خاورنزديك و ميانه دانشگاه كولگيت و دپارتمان تاريخى شعبه ميس ساگا دانشگاه تورنتو) تحت عنوان «متن و بدنه شعر سيمين بهبهانى» مىباشد كه به تحليل كلى از اشعار خانم بهبهانى با تفسيرى ويژه از شعر «رقاصه» پرداخته است. دومنيك پرويز براك شاو (Dominic Parviz Brookshaw) (استاد زبان و ادبيات فارسى و مطالعات ايرانى دانشگاه مكگيل) در مقالهاى تحت عنوان «دگرگونى در يك نوع ادبى؟ سيمين بهبهانى و غزل فارسى» به بررسى غزلهاى ايشان و برشمردن مشخصههاى آن پرداخته است. در پايان نيز هشت شعر از اشعار خانم بهبهانى توسط خانم ميلانى و كاوه صفا (استاد مطالعات ايرانى در دانشگاه تورنتو، كانادا) به انگليسى ترجمه شده است.
بخش پايانى مجله به معرفى برخى كتب تازه منتشر شده از فاصله زمانى 2005 تا 2006 اختصاص دارد كه به آن اشاره خواهد شد.
فرزانه ميلانى در مقاله خود مرورى كوتاه بر خصيصههاى شاخص سرودههاى بهبهانى دارد كه طبق نظر نگارنده در هيچ قاب و قالب واحدى نمىگنجد و اعتقاد دارد كه بايد آثار بهبهانى را از زوايا و ديدگاههاى گوناگون بررسى كرد. ميلانى مىافزايد: اشعار سيمين گاه مايه از فلسفه و تاريخ دارند و گاه از طنز عاميانه. بهبهانى به آثار هنر و ادب غربيان نيز بىعنايت نيست. از عروسى فيگارو و والتز دانوب آبى ياد مىكند و از بينوايان ويكتور هوگو.
در سالهاى اخير، اما، بسيارى از سرودههاى بهبهانى بازتاب اندوه و دغدغه خاطر او نسبت به رويدادهاى مصيبتبارى بوده است كه در ميهنش رخ داده. در اين سرودهها است كه او تجربه تلخ همميهنانش را از جنگ به رشته تحرير مىكشد.
خانم ميلانى براى هر ويژگى ممتازى كه برمىشمرد شواهد شعرى مناسب آورده است.
مقاله نخست تحت عنوان «دوباره مىسازمت وطن، گفتارهاى اجتماعى در آثار سيمين بهبهانى» از دكتر كامران تلطف مىباشد كه خود هدف از نوشتن آن را ضمن ارائه تحليلى از شعر «دوباره مىسازمت وطن» (1360) پرداختن به درون مايههاى ديگر اشعار اين شاعر نامدار و پركار، از جمله صلح دوستى، آزاديخواهى، حقطلبى و مداراجويى مىداند. همچنين به اين نكته اشاره مىكند كه بهبهانى، در آثارى كه پيش از انقلاب اسلامى سروده است، همانند ديگر شاعران و نويسندگان زن آن دوران، چندان به مشكلات زنان نپرداخته است و به هر حال از چارچوب فكرى و فلسفى جنبش ادبيات متعهد اجتماعى فراتر نرفته است. او از چشماندازى رئاليستى و با استفاده از زبان اشاره و استعاره ويژه ادبيات متعهد، دلنگرانىهايش را درباره دشوارىهاى اجتماعى، مسائل طبقاتى، و نبود آزادىهاى سياسى را در گفتار و سرودههايش بهميان آورده است.
مقاله «پرده نقال: زندگى و قصه سيمين بهبهانى» از محمدرضا قانونپرور بيشتر به نثر سيمين بهبهانى پرداخته است و ويژگىهاى روايى بودن نثر ايشان و شباهت و تفاوتهاى آن را با پرده نقالان سنتى بيان مىكند. نگارنده در اين نوشته بيان مىكند كه آثار منثور سيمين بهبهانى نيز همانند شعرش تنها سخن درباره زندگى شخص خودش نمىباشد. و سپس در شرح تفاوت بين سيمين قصهگو و نقال سنتى اين گونه مىنويسد: «تفاوت بين سيمين قصهگو و نقال سنتى، اما، يكى اين است كه داستانهاى نقال سنتى درباره وقايع و قهرمانهاى تاريخى و افسانهاى است، در حالى كه قهرمانان و وقايع اين قصهگوى معاصر آدمهاى معمولىاند و شرح زندگىشان. ديگر اين كه حضور نقال عموماً در داستانى كه نقل مىكند حضورى است جنبى و براى آب و رنگ زدن به داستان. اما، خواننده آثار سيمين حضور قصهگو را مستقيماً حس مىكند و اين حضورى است نه تنها آنجا كه او وقايع آدمها را در داستان خود مىتند بلكه هنگامى كه در جريان بازگويى قصه آدمها با آنان در تعامل است.»
مقاله سوم از ريوان سندلر تحت عنوان «صنعت گفتگو در اشعار سيمين بهبهانى» مىباشد. در اين نوشته بعد از مقدمه كه به شرح كلى از آثار بهبهانى با تكيه بر غزلهاى ايشان است به پيشينه موضوع اصلى نوشتهاش يعنى صنعت گفتگو در اشعار زنان ايرانى با تكيه بر آثار بهبهانى پرداخته است. وى به اين نكته اشاره مىكند كه نخستين نمونههاى گفتگوى شعرى را مىتوان در سرودههاى مهين اسكندرى (زاده 1319) كه سيزده سال از بهبهانى كوچكتر است يافت. وى در خلال نوشته خود به بررسى شعر «مادر» وى مىپردازد.
مهدى تورج در مقاله «متن و بدنه شعر سيمين بهبهانى» با تحليل شعر «رقاصه» از مجموعه «جاى پا» به توصيف نوع بيان و گنجاندن ديدگاههاى اجتماعى، فرهنگى بهبهانى در اين شعر مىپردازد. نگارنده به تسلط بهبهانى در بيان ديدگاهش درباره اين قشر اشاره مىكند و اينكه در نهايت مىتواند به سختى خواننده را با خود همراه كرده و متأثر سازد. تورج باتحليل ساختارى شعر و از زاويهتحليلگفتمان (Discourse Analysis) و توصيف بافت اجتماعى – سنتى و فرهنگى ايران آن زمان به بررسى شعر مذكور مىپردازد. در پايان نيز ترجمه كامل شعر را آورده است.
دومنيك پرويز براك شاو (Dominic Parviz Brookshaw)، در مقالهاى تحت عنوان «دگرگونى در يك نوع ادبى؟ سيمين بهبهانى و غزل فارسى» به بررسى غزلهاى ايشان و برشمردن مشخصههاى آن پرداخته است. وى با اشاره به مقوله شعر نو و اينكه همان گونه كه اشعار احمد شاملو، مهدى اخوان ثالث، نادر نادرپور و… نمود عينى شعر معاصر ايران مىباشند، غزل بهبهانى را مصداق غزل نو در ادبيات معاصر ايران مىداند. نگارنده هدف خود را از اين نوشته بيان مشخصات و ساختار زبانى و مفهومى شعر بهبهانى مىداند.
كتابهايى كه در اين شماره معرفى شده است:
,Howarth .TobyM ,Pulpit of Tears :a as a Muslim Minority in India ‘The Twelver Shi“
ISBN ,2005 ,(I Studiesseries ‘Persian and Shi) Rutledge :London and New York
.andindex ,glossary ,appendices .213 pp + 0-415-36234-2 xxii
اين اثر در 213 صفحه به معرفى شيعيان دوازده امامى در حيدرآباد هند اختصاص دارد. كتاب شامل سه بخش اساسى مىباشد؛ متن اصلى كه شامل توصيف عقايد شيعيان دوازده امامى و توضيح مختصر از فرق ديگر اسلامى مىباشد، بخش دوم آن به مراسم شيعيان دوازده امامى در مناطق مختلف عراق، ايران و لبنان با تأكيد بر شيعيان هند در شهرهاى حيدرآباد و لكنو اشاره دارد و در بخش پايانى به تحليل و علل برپايى اين مراسم (عاشوراى حسينى) در دو بخش مىپردازد. بخش نخست چگونگى اجراى اين مراسم و ارتباط و مقايسه اين مراسم در مناطق شيعهنشين ديگر و مسلمانان ديگر هندوستان. نويسنده در اين كتاب نتايج مصاحبه خود را با مدرسان و صاحبمنصبان اين فرقه آورده است. توصيف مراسم شيعيان براساس مشاهدات عينى نويسنده صورت گرفته است.
,Diaspora \ New Writing by Women of theIranian :Let Me Tell You Where I’ve Been“
ISBN ,2006 ,The University of ArkansasPress :Fayetteville ,Persis Karim ,ed
“349PP ,I-55728-820-8
«بزار بگم اهل كجام؛ نوشتههاى تازه از زنان ايرانى مهاجر» اين كتاب در 349 صفحه به زبان انگليسى اثر خانم «پرسيس كريم» (Persis Karim) به نويسندگان زنان مهاجر در خارج از كشور با تأكيد بر خاطرات آنان كه به رشته تحرير درآمده است مىپردازد.
اين آثار شعر، داستان كوتاه و مقالههاى منتشر شده از زنان مهاجر ايرانى را گردآورى و تحليل كرده است.
:Tدbingen “The Bronze Age to the End of the QajarPeriod :Arms and Armor from Iran“
.Legat Verlag
«سلاحها و سلحشوران ايرانى از عصر برنز تا پايان قاجار» عنوان كتابى است از منوچهر مشتاق خراسانى كه تصويرى كلى و جامع در ذهن بينندگان نسبت به مطالب كتاب ارائه مىدهد.
فصلهاى كتاب به طور كلى تاريخ اسلحه سرد به خصوص شمشير و خنجر را از عصر آهن تا آخر دوره قاجار دنبال كرده و نيز Typology و Cllassification شمشير، خنجر، كارد، پيشقبض، كمان، گرز، قمه و قداره و… را دارا مىباشد. در ضمن فصولى نيز راجع به عياران و ورزش زورخانهاى و… دارد.
.Roxana Varzi,”and Martyrdom in Contemporary Iran ,Median ,Youth :Warring Souls“
290PP+ Xiv ,ISBN 0-8223-3721-5 .May 2006 ,Duke University Press
ارواح جنگ جوانان؛ ميانسالان و كشتگان در ايران معاصر اثر ركسانا ورزى (استاد مردمشناسى دانشگاه كلمبيا) در 290 صفحه به چاپ رسيده است.
,ISBN1846270014 ,2005 ,Portobello books ,London ,Nasrin Alvai ,We Are Iran“
“.365 PP
«ما ايران هستيم: وبلاگهاى ايرانى» نخستين كتاب جدى در بررسى وبلاگ نويسى در ايران تحت عنوان «ما ايران هستيم: وبلاگهاى ايرانى» از سوى يك ناشر امريكايى به بازار نشر اين كشور عرضه شد. اين كتاب را نسرين علوى در 384 صفحه و به زبان انگليسى نوشته است. انتشارات «سافت اسكول پرس» ناشر اين كتاب در بروكلين امريكا فعاليت مىكند. اين كتاب در پايان نوامبر سال 2005 چاپ و منتشر شده است